برچسب زني نماي مسكن طبق وضعيت اجتماعي اقتصادي ساكنين؛ ديدگاه متخصصان، مورد مطالعاتي: منطقه چهار شهرداري شهر تهران

نماي مسكن از طريق نظام پيچيده‌اي از«نشانه»ها، ويژگي‌هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ساكنين خويش را نشان داده و تصويري كليشه‌اي در ذهن مخاطبان شكل مي‌دهد. از طرفي، جمعيت‌هايي كه وضعيت اجتماعي اقتصادي نسبي پايين‌تري دارند، به‌طور مداوم برچسب زده شده و متمايز مي‌شوند كه نابرابري در جامعه را تشديد مي‌كند. از آنجا كه ارزيابي بيروني يك خانه با ويژگي‌هاي عيني آن در ارتباط است، هدف پژوهش يافتن ارتباط بين عوامل طراحي نماي مسكوني و استيگما1 است كه مي‌تواند ادراكات مخاطب را درباره يك منطقه يا ساختمان تغيير دهد. در اين راستا، پژوهش حاضر به بررسي نماهاي مسكوني منطقه چهار تهران با استفاده از روش تحقيق تركيبي2 پرداخته است. جامعه مورد مطالعه متخصصين رشته معماري بوده كه با نمونه‌گيري گلوله برفي انتخاب شدند. ابتدا با روش اسنادي مفاهيم مرتبط با ادراك محيط، نشانه‌شناسي و پديده استيگما بررسي و چارچوب مفهومي پژوهش تدوين شد. سپس پرسشنامه‌اي حاوي عوامل عيني نماي مسكوني جهت رتبه‌بندي تأثيرشان بر ادراك طبقه ساكنين در اختيار 22 متخصص قرار گرفت. در مرحله بعد با روش توصيفي، 40 تصوير نماي مسكوني توسط متخصصين، مورد قضاوت قرارگرفت. تحليل عامل اكتشافي داده‌ها، چهار عامل مؤثر در شان ادراك شده از نماي مسكن را به‌دست داد كه شامل مصالح و طراحي (جزييات) نما، بازشو و الحاقات نما، بالكن و تناسبات نما، سبزينگي و ابعاد نما است. تصاوير نيز طبق نمره متخصصين، واكاوي شد. در نهايت با تحليل هر دو آزمون (تصويري و پرسشنامه)، راهكارهايي جهت كاهش استيگماي نماي مسكن گروه ضعيف‌تر ارائه شد.