تأملي بر مفهوم و مصاديق سوءاستفاده از مقام و موقعيت اداري در رويه شعب ديوان عدالت اداري

نظارت قضايي يكي از موثرترين شيوههاي جلوگيري از تضييع حقوق و آزاديهاي افراد در مقابل حاكميت ميباشد، چرا كه افراد از موضع برابري در برابر حاكميت و در معناي اخص آن يعني اداره برخوردار نميباشند، و همواره بيم سوءاستفاده اداره به جهت دارا بودن موقعيت برتر ميرود. سوءاستفاده از مقام و موقعيت از جهات نظارت قضايي ميباشد. در متون حقوقي سوءاستفاده از مقام و موقعيت، به معناي بكارگيري اختيارات اداري توسط متصدي اداري كه واجد آن اختيارات ميباشد، در جهتي خارج از اهداف اداري تعريف شده است. اما سوالي كه در ذهن متبادر ميگردد اين است كه چه مفهوم و مصاديقي از سوءاستفاده از مقام و موقعيت اداري در رويه شعب ديوان عدالت اداري ارائه گرديده است؟ براي يافتن پاسخ اين پرسش به رويه شعب ديوان عدالت اداري مراجعه شده است. با وجود اينكه در قانون تشكيلات و آيين دادرسي ديوان عدالت اداري، سوءاستفاده از مقام و موقعيت به عنوان يكي از جهات نظارت قضايي احصاء گرديده است، لكن در دادرسي دعاوي ديوان عدالت اداري مهجور مانده است و به ندرت ميتوان مواردي را يافت كه با استناد مستقيم به سوءاستفاده از مقام و موقعيت اداري صدور حكم صورت گرفته باشد. احراز سوءاستفاده از مقام و موقعيت اداري براي مقام قضايي دشوار ميباشد، چرا كه مقام اداري در ظاهر قوانين و مقررات را نقض ننموده است و عمل وي در چارچوب صلاحيت اعطا شده به وي مي باشد. اما در رويه ديوان آرايي موجود مي باشد كه، قضات ديوان عدالت اداري با توجه به مصاديق سوءاستفاده از مقام موقعيت صدور حكم نموده اند.