بررسي تاثير اسيد ساليسيليك بر بيان برخي ژن‌هاي مسير سنتز مورفين در خشخاش (Papaver somniferum L)

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسي تاثير اسيد ساليسيليك در زمان‌هاي مختلف بر بيان سه ژن درگير در مسير انتهايي توليد مورفين (T6ODM، COR و CODM) در كپسول انجام گرفت. لازم به ذكر است كه اين ژن ها در توليد مورفين به عنوان يك آلكالوئيد دارويي نقش بسزايي دارند. مواد و روش‌ها: بذرهاي گونه‌ي  Papaver Somniferumدر شرايط گلخانه در گلدان‌ها كشت شدند. زماني كه گياهان به مرحله گلدهي رسيدند، دو تا سه روز پس از ريزش گلبرگ‌ها، خراشيدگي سطحي دركپسول گياه ايجادگرديد و سپس با اسيد ساليسيليك در غلظت 50 ميكرو مولار تيمار شدند. نمونه گيري از كپسول ها در سه زمان صفر (چند دقيقه پس از پاشيدن محلول اسيد ساليسيليك بر روي كپسول)، سه و 12 ساعت بعد از تيمار كردن با اسيد ساليسيليك ، نسبت به گياه شاهد انجام شد. از نمونه هاي كپسول RNA استخراج گرديد و به دنبال آن cDNA ساخته شد و در نهايت نتايج به دست آمده از qRTPCR با استفاده از نرم افزار GenEX مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج: نتايج اين پژوهش نشان داد كه با افزايش مدت زمان بعد از تيماركردن كپسول ها با اسيد ساليسيليك، سطح بيان هر سه ژن نسبت به گياه شاهد كاهش يافت. ميزان بيان ژن T6ODMدر زمانصفر ساعت حدود 1.84 برابر نسبت به ميزان بيان آن در گياه شاهد افزايش پيدا كرد. اما ميزان بيان اين ژن در زمان سه و 12ساعت به ترتيب 46درصد و 21درصد نسبت به ميزان بيان آن در گياه شاهد كاهش نشان داد. همچنين نتايج نشان داد ميزان بيان ژن COR در زمان صفر ساعت نسبت به گياه شاهد حدود 1.26 برابر افزايش يافت و در زمان سه ساعت به ميزان 15درصد و در زمان 12 ساعت تقريبا به ميزان 30 درصد نسبت مقدار بيان آن در گياه شاهد كاهش يافت. ميزان بيان ژن CODM در زمان صفر ساعت تقريبا معادل با گياه شاهد بود و در زمان‌هاي سه و 12 ساعت ميزان بيان آن تقريبا نزديك به صفر بود. همچنين نمودارهاي مربوط به ژن‌هاي T6ODM، CODM و COR نشان دادند كه از نظر بيان ژن بين زمان‌هاي مختلف در هر ژن اختلاف معني داري وجود دارد. نتيجه‌گيري: به طور كلي چنين استنباط مي‌شود كه تيمار اسيد ساليسيليك بيان سه ژن انتهايي درگير در مسير توليد مورفين را با افزايش زمان از صفر به 12 ساعت كاهش مي‌دهد.