كاني شناسي عناصر نادر خاكي در فسفريت هاي معدن جيرود، البرز غربي

افق فسفات زايي معدن جيرود در بخش مركزي سازند جيرود در مجاورت ارتفاعات ديزين در شمال تهران قرار دارد. رسوبات اين سازند با سن دونين پسين اغلب از سنگ هاي آواري نظير ماسه سنگ، شيل ماسه اي و آهك هاي ماسه اي تشكيل شده است. كاني سازي فسفريت اغلب در بخش شيلي آن متمركز است. مطالعات ميكروسكوپ نوري و طيف سنج پراش پرتو ايكس (XRD) بر روي نمونه هاي فسفريتي معدن جيرود نشان داد كه فلوئور آپاتيت كاني اصلي فسفاته و كاني هاي باطله همراه آن شامل كوارتز، كلسيت، پيريت، اكسيدهاي آهن (اغلب گوتيت) و كاني هاي رسي هستند. نتايج تجزيه كمي دقيق نقطه اي (XPMA) نشان داد كه كاني فلوئور آپاتيت، ميزبان اصلي عناصر نادر خاكي در نمونه هاي فسفريتي معدن جيرود است. مونازيت و در مقادير خيلي كم زيركن ميزبان ديگر عناصر نادر خاكي در اين فسفريت ها به هستند. مقدار Ce (به عنوان نماينده عناصر نادر خاكي) در دانه هاي آپاتيتي تجزيه شده از 05/0 تا 08/0 درصد وزني متغير است. مقدار حضور Ce و ساير عناصر نادر خاكي در آپاتيت هاي رسوبي با عواملي نظير 1) منشاء اوليه عناصر نادر خاكي؛ 2) ميزان ورود اين عناصر به محيط رسوب گذاري؛ 3) مدت زمان تماس آپاتيت ها با آب دريا در حين و بعد از تشكيل؛ 3) تركيب شيمي آب هاي بين منفذي بعد از تشكيل؛ 4) همراهي مواد آلي به عنوان يك منشا محلي؛ 5) شبكه بلوري آپاتيت ها و تاثير رخداد دگرجايي در فسفريت ها مرتبط است.