اثر جنسيت كودك، شغل و تحصيلات والدين، تك‌فرزندي و سبك‌هاي فرزندپروري بر رشد معناشناسي، نحو و توليد كلمه در كودكان پيش‌دبستاني

رشد زبان در كودكان تفاوت‌هايي با هم دارد و عوامل مرتبط با كودك و خانواده ممكن است روي تسهيل يا تضعيف رشد زبان اثر بگذارد. هدف مطالعۀ حاضر، بررسي اثر جنسيت كودك، تعداد فرزندان خانواده، شغل والدين (پدر و مادر)، تحصيلات والدين و سبك‌هاي فرزندپروري بر روي رشد مؤلفه‌هاي زباني (معناشناسي، نحو و توليد كلمه) بود. جامعه شامل كودكان پيش‌دبستاني و خانواده‌هايشان در شهر كرج بودند. از 98 خانواده و كودك نمونه‌گيري انجام شد. آزمون رشد زباني (نسخۀ سوم) روي كودك اجرا شد و پرسش‌نامۀ اطلاعات جمعيت‌شناختي و پرسش‌نامۀ اقتدار والدگري روي والدين اجرا شد. يافته‌ها نشان داد عملكرد دختران در مؤلفه‌هاي دركِ نحوي، تكميل دستوري و استفاده از واژگان ربطي بهتر از پسران بود. تفاوتي بين خانواده‌هاي تك‌فرزند و چند فرزند در مؤلفه‌هاي رشد زباني وجود نداشت. شغل پدر تأثير معنا‌داري بر روي شاخص‌هاي رشد زباني نداشت، اما عملكرد كودكاني كه مادرانشان شغل بيرون از خانه داشتند نسبت‌به مادران خانه‌دار، بهتر بود. كودكاني كه والدينشان تحصيلات بالاتري داشتند عملكرد بهتري در خرده‌آزمون‌هاي درك نحو، تكميل دستوري و استفاده از واژگان ربطي داشتند. به‌علاوه، سبك‌هاي فرزندپروري مقتدرانه و سهل‌گير رابطۀ مثبت با رشد نحو و معنا‌شناسي داشتند، در‌ حالي كه سبك فرزندپروري مستبدانه رابطۀ منفي با درك نحو و معنا‌شناسي داشت. مي‌توان گفت وضعيت اقتصادي ـ اجتماعي خانواده (به‌صورت خاص سطح تحصيلات والدين و شاغل ‌بودن مادر) و سبك‌هاي فرزندپروري روي اكتساب زبان كودكان اثرگذار است و توانايي زباني در حوزۀ معنا‌شناسي و نحو در دختران، در دورۀ پيش‌دبستاني، بهتر از پسران است.