تحليل گفتمان عرفاني سلوك مريد در مثنوي براساس الگوي فركلاف

تحليل گفتمان انتقادي شاخه اي از علم زبان شناسي است كه به بررسي رابطۀ متن و نحوۀ توليد ايدئولوژي مي پردازد. نورمن فركلاف در الگوي پيشنهادي خود براي تحليل متن، سه سطح توصيف، تفسير و تبيين را درنظر مي گيرد. مقالۀ حاضر با روش توصيفي-تحليلي سعي دارد به بررسي ديدگاه مولوي دربارۀ مراحل سير و سلوك عرفاني بپردازد. اين پژوهش در سطح توصيف، كاربرد واژگان هسته اي و روابط معنايي واژگاني و فرآيندها را در مثنوي بررسي كرد. در سطح تفسير گفتمان هاي ترك تعلقات، برتري كشف و شهود، انكار عقل جزوي، تدريجي بودن سير و سلوك و لزوم متابعت از پير به عنوان گفتمان هاي غالب مشخص شد. در سطح تبيين نيز اين نتيجه به دست آمد كه مولوي گفتمان هاي مسلط عصر خود را در اين باره باز توليد كرده و ديدگاه وي در اين زمينه با ايدئولوژي غالب روزگار خود همسو است.