بررسي جلوه هاي عرفاني در منظومه ليلي و مجنون نظامي

برخي از منظومه هاي عاشقانه ادب فارسي، تنها قصه دلدادگي هاي عاشقاني نيست كه در راه وصال، مراحل سخت و پر فراز و نشيب عشق را پشت سر مي گذارند و در اين راه دچار حوادث و اتفاقات عجيب مي شوند؛ بلكه به قرينه اشعار مي توان به طور ضمني به داشتن گرايش عرفاني شاعران پي برد. منظومه «ليلي و مجنون» نظامي، غمنامه اي عاشقانه و عارفانه است كه روح درد و رنج سالكان حق را آشكارا مي توان در آن ديد. ليلي و مجنون داراي قابليت هاي زيادي براي تحليل مفاهيم و صفات عرفاني است كه گاه به طور مستقيم، و گاه به طور غير مستقيم، در پس سخنان شاعر جلوه گر مي شود. اين مقاله به روش توصيفي تحليلي در پي اين هدف است كه شناخت عرفان نظامي از ميان عاشقانه هاي وي امكان پذير است. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه افعال و اقوال و سخنان عاشقانه در ليلي و مجنون، قرابت بسياري با حالات و مقامات عرفاني دارد و دقيقاً خصوصيات يك عشق عرفاني را بيان مي كند. شاخصه هاي عرفاني ليلي و مجنون در قالب صفاتي چون؛ وحدت، فنا، نفي و اثبات، صبر، مناجات با خداوند، و سعه وجودي (ظرفيت) بررسي شده تا اوج كمال عشق در اين منظومه به تصوير كشيده شود.