مكان يابي QTL هاي برخي صفات مرتبط با اندازه و شكل دانه در جمعيت لاين هاي خويش آميخته نوتركيب گندم نان

شكل و اندازه دانه از مهم ترين اجزاي عملكرد و از مولفه هاي اصلي اهلي شدن در گندم به شمار مي روند. شناخت ماهيت ژنتيكي اين صفات مهم و بهره مندي از آن در برنامه هاي به نژادي اين محصول راهبردي از اهميت زيادي برخوردار است. هدف از اين مطالعه، شناسايي QTL هاي مرتبط با صفات شكل و اندازه دانه شامل وزن دانه، طول دانه، عرض دانه، نسبت عرض دانه به طول دانه، درجه كروي بودن دانه، محيط عمودي دانه، مساحت دانه در تصوير افقي، مساحت دانه در تصوير عمودي و حجم دانه در يك جمعيت نقشه يابي متشكل از 118 لاين خويش‏آميخته نوتركيب گندم نان حاصل از تلاقي واريته محلي ايراني طبسي و واريته اصلاح شده اروپايي تايفون بود. در مجموع، تعداد نوزده QTL روي كروموزوم هاي 1A، 2A، 2D، 3B، 4A، 4D، 5A، 5B، 5D، 6A، 7A  و 7B شناسايي شد. ژنوم هايA ،B  و D به ترتيب در 53، 26 و 21 درصد از QTL ها مشاهده شدند. از ميان صفات تحت بررسي، طول دانه با پنج QTL داراي بيش ترين تعداد QTL هاي شناسايي شده بود. درجه كروي بودن دانه نيز با دو QTL بيش ترين ارزش فنوتيپي (به طور متوسط 42.3 درصد در هر QTL) را به خود اختصاص داد. از ميان نواحي QTL شناسايي شده، يك ناحيه روي كروموزوم 2A كنترل كننده صفات طول و حجم دانه و يك ناحيه روي كروموزوم 5D كنترل كننده صفات درجه كروي بودن دانه و مساحت دانه در تصوير افقي بود و به عنوان نواحي پليوتروپيك معرفي مي‌شوند. نتايج حاصل از اين پژوهش در توافق با مطالعات ديگر، در گزينش به كمك نشانگر براي صفات شكل و اندازه دانه در برنامه هاي به نژادي گندم نان توصيه مي‌شود.