بررسي برآورد ميزان رسوب سطح جاده‌ي جنگلي با استفاده از دو مدل تجربي SEDMODL و WARSEM

امروزه جاده ‌هاي جنگلي براساس نقش انكار ناپذيري كه در زمينه ‌هاي جنگل داري، جنگل‌ شناسي، بهره ‌برداري و دسترسي سريع و آسان به مناطق جنگلي دارند، جزئي جدا نشدني از منابع طبيعي محسوب مي ‌شوند. اما با تغييراتي كه در طول مسير بر پوشش گياهي، هيدرولوژي، خاك و شكل طبيعي مناطق جنگلي ايجاد مي ‌كنند، به برهم زدن تعادل طبيعي مناطق و افزايش فرسايش و توليد رسوب در اين مناطق منجر مي ‌شوند. امروزه براي برآورد ميزان فرسايش و رسوب جاده‌ هاي جنگلي، مدل ‌هاي زيادي طراحي و معرفي شده‌ اند كه مي‌ توانند به كارشناسان در پيش ‌بيني ميزان توليد رسوب در جاده‌ هاي جنگلي كمك كنند. در اين پژوهش براي پيش ‌بيني ميزان توليد رسوب، از دو مدل WARSEM و SEDMODEL براي تخمين ميزان متوسط ساليانه ‌ي توليد رسوب در جاده ‌ي جنگلي استفاده شد. به اين منظور، 2602 متر از جاده ‌هاي سري دو طرح جنگل داري رضاييان واقع در حوضه آبخيز 88 طرح آبخيزداري زرين گل شهرستان علي‌ آباد انتخاب شد. در ابتدا كل جاده ‌ي منطقه به واحد هاي همگن تقسيم شد، سپس شاخص ‌هايي مانند طول جاده، عرض جاده، ميزان توليد رسوب، شاخص مربوط به سطح جاده، ترافيك، شيب طولي جاده، بارندگي و انتقال رسوب، با استفاده از نقشه‌ هاي GIS بررسي و اطلاعات موجود در كتابچه ‌ي طرح جنگل داري منطقه و بازديد زميني محاسبه شد. براي برداشت ميزان رسوب واقعي سطح جاده، در انتهاي هر واحد ظرف مناسبي در انتهاي تله ‌ي رسوب گير قرار گرفت و پس از هر بارندگي نمونه‌ گيري شد. با محاسبه ي ميزان فرسايش و توليد رسوب در جاده و قطعات مختلف با استفاده از WARSEM و SEDMODL و مقايسه ي آنها با مقدار اندازه‌ گيري شده، مشخص شد كه بين مقدار رسوب برآورد شده توسط WARSEM و SEDMODL تفاوت معني ‌داري وجود نداشت، اما اين مقادير برآوردي در سطح احتمال 5 درصد، بيش از مقدار اندازه ‌گيري شده بود. همچنين شيب طولي جاده بر مقدار رسوب برآورد شده در سطح احتمال 5 درصد تأثير معني ‌داري داشت.