اولويت‌بندي پتانسيل سيل‌خيزي در حوضه‌هاي آبخيز فاقد آمار با كاربرد روش AHP-VIKOR (مطالعه موردي: حوضه آبخيز حاجي‌بختيار، استان ايلام)

هدف از اين پژوهش، اولويت‌بندي پتانسيل سيل‌خيزي زيرحوضه‌ها به روش تصميم‌گيري چند شاخصه ي AHPVIKOR در حوضه آبخيز حاجي بختيار در استان ايلام است كه با وجود بروز سيل‌هاي مكرر، فاقد هرگونه ايستگاه هواشناسي و هيدرومتري است. در اين مطالعه ابتدا با استفاده از تكنيك دلفي و نظرات خبرگان، شاخص‌هاي مؤثر بر پتانسيل سيل‌خيزي استخراج، سپس به روش مقايسه ي زوجي فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP)، وزن‌دهي و اولويت‌بندي شد. نتايج حاصل از اوزان نهايي شاخص‌ها نشان داد كه شاخص مساحت با وزن 0.440، بيشترين تأثير و شاخص شيب متوسط با وزن 0.096، كمترين تأثير را در سيل‌خيزي دارد. در مرحله ي بعد به منظور اولويت‌بندي زيرحوضه‌ها به روش ويكور، حوضه آبخيز حاجي بختيار به 19 زيرحوضه تقسيم شد كه 4 زيرحوضه به دليل مستقل نبودن در اين روش لحاظ نشد. سپس بر اساس شاخص ويكور، نقشه ي اولويت‌بندي زيرحوضه‌ها مبتني بر شاخص‌هاي مساحت، شيب متوسط، شماره منحني و شدت بارش در دو دوره بازگشت 25 و 50 ساله تهيه شد. نتايج اين اولويت‌بندي نشان داد كه در هر دو دوره ي بازگشت، زير حوضه ي H122 با داشتن بزرگ ترين شاخص ويكور (0.994)، سيل‌خيزترين زيرحوضه و زيرحوضه ي H9 با داشتن كوچك‌ترين شاخص ويكور (0.032)، مطلوب‌ترين زيرحوضه بود و كمترين ميزان سيل‌خيزي را داشت. در نهايت، زيرحوضه‌ها بر اساس شاخص ويكور در 4 طبقه ي سيل خيزي و در دو دوره بازگشت دسته بندي شد؛ به طوري كه 31 درصد از مساحت منطقه در پتانسيل سيل‌خيزي متوسط، 53 درصد در پتانسيل سيل‌خيزي زياد و 16 درصد در پتانسيل سيل‌خيزي خيلي زياد واقع شده است. بنابراين، نتايج حاكي از حضور طبقات مختلف پتانسيل سيل‌خيزي در حوضه آبخيز مورد مطالعه است كه به اقدامات مختلف سازه‌اي، بيولوژيكي و مديريتي در اين حوضه نيازمند مي‌باشد.