جداسازي تبخير و تعرق در كشت ذرت و بررسي پاسخ آن‌ها به سطوح مختلف آبياري

هدف از اين پژوهش، بررسي پاسخ اجزاي تبخير-تعرق گياه ذرت به سطوح مختلف تنش آبي بود كه به‌صورت طرح پايه كاملاً تصادفي انجام شد. تيمارها شامل آبياري در چهار سطح (I0)100، (I1)80، (I2)60 و (I3)40 درصد نياز آبي گياه بود. تبخير-تعرق روزانه گياه بر اساس بيلان آب خاك در ميني‌لايسيمتر اندازه‌گيري شد. براي جداسازي مقادير اجزاي تبخير و تعرق، از ميني‌لايسيمترهايي با و بدون پوشش مالچ در سطح خاك استفاده شد. در كل دوره رشد، مقادير تبخير-تعرق، تعرق و تبخير به‌ترتيب برابر با 424.5، 267.3 و 157.2 ميلي‌متر (در تيمارI0)، 405.8، 245.4 و 160.4 ميلي‌متر (در تيمارI1)، 360.5، 194.4 و 166.1 ميلي‌متر (در تيمارI2) و 303.7، 125.5 و 178.2 ميلي‌متر (در تيمارI3) برآورد شد. نتايج نشان داد از سطح آبياري I0 تا I3، مقادير تبخير-تعرق و تعرق به‌ترتيب 28.4 و 53 درصد كاهش و مقدار تبخير، 13.4 درصد افزايش يافت. در شرايط تنش آبي، سهم تعرق و تبخير در پارامتر تبخير-تعرق، به‌ترتيب 35 درصد كاهش و 35 درصد افزايش داشت. بيشترين مقدار تعرق در دوره‌ توسعه و بيشترين مقدار تبخير در دوره‌هاي اوليه و پاياني رشد اتفاق افتاد. اما بالاترين پاسخ تعرق و تبخير به تنش آبي در دوره مياني رشد اتفاق افتاد كه به‌ترتيب همراه با 69 درصد كاهش و 253 درصد افزايش بود. وجود مراحل حساس مانند گل‌دهي و بلال‌دهي ذرت در دوره‌ مياني رشد باعث شد كه تنش آبي بيشترين اثر خود را داشته باشد. نتايج اين پژوهش نشان داد در مقاديري از كم‌آبياري كه صرفاً سطح خاك مرطوب نگه‌داشته مي‌شود، علاوه بر كاهش تعرق، افزايش سهم تبخير نيز وجود دارد. از اين‌رو پوشاندن سطح خاك و اعمال حد مناسب تنش آبي در مديريت كم‌آبياري، از عوامل مؤثر بر افزايش راندمان مصرف آب توسط گياه خواهد بود.