مقايسه سرعت رشد، بيومتري الياف چوبي و قدرت تطبيق‌پذيري جمعيت‌هاي مختلف گز شاهي (Tamarix aphylla L.) كاشته شده در گرمسار

درخت گز شاهي، گونه‌اي مقاوم به خشكي است كه از نظر زيست-محيطي مهم بوده و چوب آن در برخي كشورها، كاربرد تجاري دارد. هدف از اين پژوهش مقايسه جمعيت‌هاي گوناگون اين گونه از نظر نرخ رشد قطري (پهناي حلقه رويش)، توان سازگاري فيزيولوژي (ويژگي‌هاي آوندي) و ويژگي‌هاي كاربردي چوب (بيومتري الياف) بود. بررسي بر روي پايه‌هايي ده ساله از شش جمعيت اين گونه انجام شد كه پيش‌تر از مناطق مختلف ايران (قم، كاشان، خاش، زابل، گرمسار و يزد) گردآوري و در گرمسار كاشته شده بودند. نتايج نشان داد كه جمعيت گرمسار بيشترين قطر و رشد عرضي را در بين جمعيت‌ها دارد. اين جمعيت با كوچك نگه داشتن آوندها و در عوض افزايش چشم‌گير تعداد آنها بهترين استراتژي را براي سازگاري با اقليم سرد و خشك از خود نشان داد. همين امر دليل رشد بهتر عرضي آن نيز بوده است. باآنكه ويژگي‌هاي بيومتري الياف و نسبت‌هاي كاغذسازي بين جمعيت‌ها اختلاف آماري معني‌داري نشان داد اما اين اختلاف‌ها آنقدر فاحش نبودند كه درعمل تاثير مهمي در كيفيت كاغذ حاصله داشته باشند. از اين رو، با آنكه جمعيت يزد از نظر پارامترهاي كاغذسازي كيفيت بهتري داشت ولي گزينش جمعيت برتر براي اين صنعت تنها با اتكا بر بيومتري الياف درست نبوده و بايد به ويژگي‌هاي ديگر چون حجم چوب توليدي، سازگاري با رويشگاه و نرخ زنده‌ماني نهال‌ها اهميت بيشتري داد. همبستگي مثبت يافت شده بين پهناي حلقه‌هاي رويشي و طول الياف از منظر زراعت چوب بسيار مطلوب است چراكه تيمارهايي كه به افزايش سرعت رشد مي‌انجامند، درعين‌حال ويژگي‌هاي الياف را نيز بهبود خواهند بخشيد. درمجموع مي‌توان نتيجه گرفت كه جمعيت گرمسار بهترين گزينه براي كاشت و پرورش گز شاهي از نظر تطبيق‌پذيري با محيط و زراعت چوب است.