ارزيابي منظر ميدان هاي شهري با استفاده از تكنيك تحليل منظر سايمون بل (نمونه مورد مطالعه : ميدان امام خميني قم)

منظر شهري پديده‌اي پيچيده از جنبه‌ عيني و ادراكي در محيط است كه از برهم‌كنش لايه‌‌هاي متكثر فرم، عملكرد و معنا در تعامل با ذهن انسان ايجاد مي‌شود و جايگاه مهمي در ارتقاي قابليت‌هاي بصري و ادراكي فضاهاي شهري دارد. اگرچه صرف داشتن نگاه و قرائت منظرين از شهر پاسخ گوي مسائل پيچيده شهري نخواهد بود، ولي توجه به منظر به عنوان ابزار پايه و لازم (و نه كافي) براي قرائت متن شهر در راستاي پاسخ‌گويي به بخشي از مسائل شهري و حقوق شهروندي ضرورت دارد. هدف نوشتار حاضر، ارزيابي كيفيت‌هاي بصري و فضايي ميدان امام خميني شهر قم براساس ديدگاه متخصصان است. از اين‌ رو پرسش اصلي تحقيق به اين شرح است: براساس معيارها و زير معيارهاي برآمده از تكنيك تحليل منظر سايمون بل، اولويت مداخله در منظر هر يك از اضلاع چهارگانه ميدان امام خميني شهر قم چگونه است؟ در راستاي رسيدن به اين هدف، روش تحقيق توصيفي_تحليلي به كار گرفته شده و براي ارزيابي وضع موجود، داده‌هاي مورد نياز بر مبناي چارچوب طرح شده در تكنيك تحليل منظر سايمون بل با استفاده از ابزارهاي مشاهده، عكس‌برداري و تكنيك‌هاي SWOT وAHP، گردآوري و تحليل شده اند. به منظور وزن‌دهي معيارها و زيرمعيارهاي مطرح در اين تكنيك از ميانگين نظرات كارشناسي سي‌ تن از متخصصان شهري در قالب پرسشنامه و ماتريس‌هاي ارزيابي در ساختار سلسله مراتبيAHP، استفاده شده است. نرخ ناسازگاري در قضاوت‌هاي متخصصان كمتر از 0.1 بوده كه نشانگر سازگاري و اعتبار منطقي نظرات است. براساس يافته‌هاي تحقيق در تحليل منظر ميدان امام خميني بر مبناي چارچوب منتخب، الگوي سازمان‌دهي فضايي با43.9درصد، الگوي سازمان‌دهي ساختاري با 38.3درصد و الگوي سازماندهي انتظام‌بخشي 17.8درصدامتياز را به خود اختصاص داده اند. در مجموع، ارزيابي الگوهاي سازمان‌دهي منظر در ضلع شرقي با بالاترين مقدار 44.4درصد و سپس به ترتيب در ضلع شمالي 29.4درصد، ضلع غربي 16.4درصد و در ضلع جنوبي 9.8درصداز مجموع 100را به خود اختصاص داده‌اند.