تحليل ارتباط بين كيفيت كالبدي محيط‌هاي شهري و استرس درك شده شهروندان، (مطالعه موردي: كلانشهر اصفهان)

رشد شهرنشيني با افزايش اختلالات‌رواني همراه است. يكي از مهم ترين اختلالات‌رواني، استرس درك‌شده توسط شهروندان است. استرس سابقه اي طولاني در علوم پزشكي دارد. امروزه محيط‌ زندگي شهروندان به‌عنوان منبع اصلي ايجاد استرس شناخته مي‌شود. با اين رويكرد، پژوهش حاضر در راستاي پاسخ به اين سوال انجام شد كه در محله‌هاي شهري، چه ابعادي از كيفيت كالبدي بر استرس درك‌شده تأثير بيشتري دارد. براي پاسخ به اين سؤال، محله مفت‌آباد به‌عنوان يك محله با كيفيت نامطلوب و محله مرداويج به‌عنوان يك محله با كيفيت مطلوب در كلانشهر اصفهان انتخاب شدند. براي گردآوري اطلاعات از پرسشنامه كيفيت محيطي محقق ساخته و همچنين پرسشنامه استاندارد استرس درك‌شده كوهن و همكاران (1983) استفاده شد. تعداد 434 نفر در تكميل پرسشنامه ها همكاري كردند. تحليل اطلاعات با استفاده از ضريب همبستگي معمولي و جزئي و رگرسيون خطي انجام شد. براساس يافته‌هاي پژوهش، ميزان استرس ادراك شده توسط ساكنان محله مفت‌آباد بيشتر از محله مرداويج بود. نمره ميانگين استرس درك شده در محله مفت‌آباد برابر با 2.07 و در محله مرداويج برابر با 1.04 برآورد شد. براساس مدل‌هاي مستخرج از تحليل رگرسيون خطي چندمتغيره، متغيرهاي زيبايي و نظم بصري، جذابيت عملكردي و آسايش محيطي به ترتيب بيشترين تأثيرگذاري را بر استرس درك‌شده داشتند. براساس مدل هاي پيشنهادي، كيفيت كالبدي محيط‌ در محله مفت‌آباد 67 درصد و در محله مرداويج 46 درصد از تغييرات استرس درك شده را پيش بيني كردند. نتايج پژوهش حاضر در توافق با ساير پژوهش ها نشان داد، افرادي كه در محيط هاي شهري با كيفيت پايين زندگي مي‌كنند بيشتر از ساير افراد در معرض استرس هستند. از اين رو رابطه ميان برنامه‌ريزان شهري و روانشناسان بايد تقويت شود تا راهكارها و سياست هايي اتخاذ شود كه از طريق برنامه‌ريزي و طراحي محيط بتوان شاخص هاي سلامت‌رواني شهروندان همچون استرس درك‌شده را بهبود بخشيد.