بررسي آلودگي محيط‌زيستي فلزات سنگين و تعيين شاخص‌هاي محيط‌زيستي در گرد و غبار خياباني شهر اهواز

هدف از اين مطالعه، شناسايي و ارزيابي آلودگي فلزات سنگين موجود در گردوغبار خياباني شهر اهواز است. شهر اهواز داراي آلودگي‌‌هاي زمين‌‌زاد، ترافيك سنگين، صنايع، احتراق نفت و گاز، و فعاليت‌‌هاي نفتي مي‌‌باشد. بنابراين، ارزيابي تاثيرات محيط‌زيستي در اين شهر حايز اهميت است. براي تعيين منشا احتمالي فلزات آلاينده، از آناليزهاي چند متغيره مانند آناليز خوشه‌‌اي (CA) و تحليل مولفه‌‌‌هاي اصلي (PCA) استفاده شد. همچنين، فاكتورهايي مانند فاكتور غني‌‌شدگي (EF)، شاخص آلودگي(PI)، شاخص آلودگي يكنواخت (IPI) و شاخص زمين انباشت (Igeo) براي تعيين درجه آلودگي فلزات سنگين در گرد و غبار خياباني شهر اهواز ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه ميانگين غلظت Pb، Zn، Cu، Cd، As،Ni  و V در گرد و غبار خياباني به ترتيب 59، 220، 78، 3/0، 3/3، 40 و 46 ميلي‌‌گرم بر كيلوگرم است. نتايج حاصل از PCA و CA نشان داد كه منطقه بيشتر تحت تاثير ترافيك‌‌سنگين، آلودگي‌‌هاي نفتي و فعاليت‌‌هاي صنعتي قرار دارد. ميانگين فاكتور غني‌‌شدگي و شاخص زمين انباشت در نمونه‌‌ها به صورت V˂Ni˂Cd˂As˂Cu˂Zn˂Pb كاهش مي‌‌يابد. شاخص آلودگي نشان‌دهنده سطح بالاي آلودگي بعضي نمونه‌‌ها به Pb، Zn و Cu و سطح متوسط تا كم آلودگي ساير نمونه‌‌ها به As،Ni ،Cd و V است. طبق تحليل‌‌هاي صورت گرفته روي نمونه‌‌هاي گرد و غبار خياباني، ظاهرا منشا فلزات Pb، Cu ، Zn و Ni، انساني بوده و فلزات Cd و As نيز تا حدودي تحت تاثير فعاليت‌‌هاي انساني قرار گرفته‌‌اند، در حالي كه فلزات V و Ti منشا كاملا طبيعي دارند. طبقه‌‌بندي ميزان آلودگي در گردوغبار خياباني شهر اهواز به ترتيب زير است: .PI≈IPI EF Igeo