روش‌شناسي پژوهش مرور واقع‌گرايانه در نظام سلامت

زمينه و هدف: روش مرور واقع‌گرايانه (Realist Review) براي مرور و تركيب شواهد مرتبط با مداخلات پيچيده نظام سلامت معرفي شد. اين روش با تبيين روابط علّيتي بين مداخله و نتايج حاصله، به تفسير نتايج مداخلات مي‌پردازد. اين مطالعه با هدف تبيين روش‌ مرور واقع‌گرايانه در نظام سلامت انجام شد. روش كار: اين پژوهش به روش مرور حيطه‌اي انجام شد. مقالات مرتبط با روش‌شناسي مرور واقع‌گرايانه در حوزه سلامت در بازه زماني سال‌هاي 1990 تا 2020 ميلادي در پايگاه‌هاي داده الكترونيكي Pubmed، Scopus، Science Direct، Embase و موتورهاي جستجوگر Google Scholar و Google جمع‌آوري شد. در نهايت، 49 مقاله انتخاب و با روش تحليل روايتي بررسي شدند.نتايج: مرور واقع‌گرايانه يك رويكرد تئوري محور براي تركيب شواهد مرتبط با اجراي مداخلات پيچيده اجتماعي در قالب روابط عليتي بين برنامه مداخله، زمينه، مكانيسم و پيامد است كه به تبيين و توضيح چگونگي و چرايي موفقيت يا شكست اين مداخلات مي‌پردازد. يك پروتكل اجرايي براي انجام مرور واقع‌گرايانه معرفي شد كه شامل سه مرحله تبيين، توسعه و اصلاح تئوري برنامه مداخله و هفت گام تعيين سوالات پژوهش، تبيين تئوري اوليه برنامه مداخله، توسعه استراتژي‌هاي جستجو، جمع‌آوري، ارزشيابي و انتخاب شواهد، تركيب شواهد، اصلاح تئوري برنامه مداخله و ارائه پيشنهاد است. همچنين، ساختار نگارش مقاله مرور واقع‌گرايانه و چك ليست ارزشيابي مطالعات مرور واقع‌گرايانه بيان شدند.نتيجه‌گيري: مرور واقع‌گرايانه روش مناسبي براي ارزشيابي مداخلات پيچيده نظام سلامت است كه توضيحي از نحوه ارتباط يك مداخله سلامت با نتايج بدست آمده ارائه مي‌دهد. مرور واقع‌گرايانه توضيح مي‌دهد كه يك مداخله بهداشتي و درماني براي چه كساني، در چه شرايطي، چگونه و چرا كار مي‌كند؟