مدل سازي روابط بين تغييرات مكاني- زماني حجم ترافيك و غلظت آلاينده ي PM2.5 بر پايه مدل رگرسيون وزني جغرافيايي(GWR) و معكوس فاصله وزني (IDW)، مطالعه موردي: كلانشهر تهران

زمينه و هدف: غلظت بالاي PM2.5 مسبب اكثر روزهاي ناسالم هواي تهران طي سال هاي اخير بوده است؛ به همين منظور مطالعه حاضر با هدف تحليل فضايي زماني حجم ترافيك و ارتباط آن با غلظت آلاينده ي PM2.5 در كلانشهر تهران طي سال هاي 1397-1394 با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) انجام شد.روش كار: در اين مطالعه از مدل درون يابي معكوس فاصله وزني(IDW) Inverse Distance Weighting براي پيش بيني و پهنه بندي غلظت آلاينده ي PM2.5 و حجم ترافيك استفاده شد. همچنين از مدل رگرسيون وزني جغرافياييGeographically Weighted Regression (GWR) براي ميزان ارتباط غلظت آلاينده PM2.5 و حجم ترافيك در نواحي مختلف كلانشهر تهران طي چهار سال متوالي (1394-1397) استفاده شده است. نتايج: نتايج حاصل از پهنه بندي غلظت آلاينده PM2.5 و حجم ترافيك نشان داد كه نواحي جنوب و جنوب غرب بيشترين غلظت آلاينده PM2.5 (ميانگين سالانه بيش از μg/m^3 40) و نواحي شرقي و شمالي بيشترين حجم ترافيك را داشته اند؛ همچنين بيشترين مقادير R2 محلي از مدلGWR براي نواحي شرقي (بين 0.36 تا 0.70) به دست آمد. نتيجه گيري: در بيشتر مناطق تهران نمي توان ارتباط قوي بين غلظت بالاي آلاينده PM2.5 و ترافيك يافت. با اين وجود، مطالعه حاضر ارتباط ترافيك و غلظت آلاينده PM2.5 را رد نمي كند بلكه علت اصلي غلظت بالاي PM2.5 را منابع ديگري مي داند كه در گام اول، بايد شناسايي شوند؛ در گام بعدي براي رسيدن به هوايي پاك تر، به استراتژي هاي كنترل و كاهش حجم ترافيك پرداخته شود.