نقش حج و حرمين در جنبش‌هاي مهدوي مغرب اسلامي؛ بررسي موردي محمد احمد سوداني

حج و حرمين از ديرباز كانون تحولات فكري، اجتماعي و سياسي در جهان اسلام بوده و با وجود انتقال پايتخت‌هاي خلافت اسلامي به قلمروهاي جغرافيايي ديگر يا شكل‌گيري حوزه‌هاي سياسي، اجتماعي و مذهبي در جهان اسلام، باز حرمين به عنوان ام القراي جهان اسلام و حج به عنوان يكي از مناسك ديني مشترك در ميان پيروان اكثر فرق اسلامي نقش بي‌بديلي را بر عهده داشته‌ است. حج و حرمين پس از قرآن كريم و اهل بيت: توانسته از طرفي محور انسجام و اتحاد امم و فرق اسلامي و از طرف ديگر كانوني در مشروعيت‌زايي يا مشروعيت‌زدايي از حركت‌ها و نهضت‌هاي اسلامي باشد. اين تحقيق تلاش دارد با تكيه بر منابع تاريخي و مبتني بر توصيف و تحليل نقش حج و حرمين به بررسي انتقادي باورها و عملكردهاي محمد احمد سوداني، به عنوان يكي از مشهورترين متمهديان مغرب اسلامي، بپردازد. چه اينكه متمهدي سوداني در دو مسير متفاوت تلاش دارد در كنار بهره‌مندي از جايگاه حج و حرمين در اثبات حقانيت دعوت خود، از چالش‌هايي كه اين كانون فكري و اعتقادي براي دعوت وي ايجاد كرده با توجيهاتي عبور كند.