كليدواژه :
جبر فلسفي , اختيار , اراده , علم الهي , دليل عقلي , دليل نقلي
چكيده فارسي :
نگرش مكتب وحي به مسأله جبر و اختيار تفاوتي بنيادين با طرح اين مسأله در فلسفه و عرفان دارد. نويسنده كه خود فقيهي متكلم و عقايد شناسي برجسته است و شايد بتوان وي را از معدود عقايد شناسان آگاه به مباني وحي دانست، در بحث از موضوع جبر و اختيار، حركت عقلاني و تعقل صحيح را اساس كار دانسته و سخن نهائي در اين موضوع مهم اعتقادي را كه معركہ آراء متكلمين و فلاسفه است، همان بيان دقيق و استوار وحي مي داند و در سلسله دروسي كه در مدرسه آيت الله العظمي گلپايگاني قم القا نموده، به بررسي دقيق و موشكافانه اين مهم مي پردازد. روش وي در استفاده از مدارك وحياني و نصوص شرعيه همواره متكي به دو قيد استحكام سند و روشني دلالت با تحفظ بر بكارگيري مشي عقلاني و ارائه مطالب با كلامي عاري از تعقيد و دشواري هاي زباني است. ويژگي مهم نويسنده تضلع حيرت آور وي بر فلسفه ملاصدرا و عرفان نظري ابن عربي است. نويسنده كه خود از مبدعين روش صحيح در گفتگوهاي علمي است، ابتدا به بيان فهرست وار مسائل مربوط به جبر و اختيار پرداخته و ضمن مشخص نمودن محدودة بحث، به بيان عقايد فرق مهم كلامي همچون اشاعره و معتزله در اين باب پرداخته، آنگاه جبرفلسفي و جبر و اختيار در عرفان را نيز تبيين نموده و سپس به ايضاح ديدگاه مكتب اهل بيت و در اين باره مي پردازد. وي با رويكرد تعقل دروحي و استفاده از
مستقلات عقليه، ديدگاه هاي كلامي شيعه را تحريري نو و بايسته مي نمايد.
