ﺧﻠﻘﺖ، ﻣﻔﻬﻮم »اﻧﺴﺎن« و »اﻧﺴﺎنﺑﻮدن« ﻧﺰد ﺣﺎﻓﻆ و ﮔﻮته

در اين مقاله به موضوع «خلقت انسان»، «خود انسان» و «انسان بودن»، با تكيه بر تعابير و تفاسير مختلف ادبي در غزليات لسان الغيب حافظ و آثار گوته (Goethe 1749-1832) شاعر معروف آلماني پرداخته مي شود. موضوع فوق در ادبيات و آثار تغزلي ايران و آلمان با هم مقايسه مي شود، نمونه هاي متعددي از آرا و نظرات ادبا، شعرا و فلاسفه ي هر دو كشور ارائه مي گردد و با توضيحات مختلف همراه مي شوند. سابقه و تاريخچه ي ديدگاه هاي ديني در خصوص خلقت انسان نيز از زاويه ي ديدگاه هاي ادبي مطرح مي شوند. در اين راستا تا حدودي مشابهت هاي فرهنگي ادبي و برداشت هاي ديني از كتب مقدس آشكار مي شوند. به ديدگاه ها و نظرات ادباي مذكور با ذكر مثال هاي متعدد و مستند از آثار آنان پرداخته مي شود. اعتقاد به جهان ماورا و بهشت، علل هبوط و سقوط انسان به زمين، نبرد خير و شر، نيكي و بدي، نيروهاي الهي و اهريمني در وجود انسان مطرح مي گردد. به منظور شناخت وجود انسان و برجستگي ويژگي هاي خاص انساني، فرق ماهيتي انسان با فرشتگان و ديگر موجودات جمع بندي و همراه با توضيحات به نظر خواننده مي رسد. همچنين سعي مي شود تا درباره ي ابعاد مختلف شخصيتي، جايگاه انسان در هستي، تفاوت بين «انسانِ معمولي»، «اَبَرانسان» و «انسان كامل» مباحثي مطرح شود. به معيارهاي «انسان بودن» و انسانيت اشاره مي شود، موقعيت انسان در چالش هاي موجود در نبردهاي مختلف دروني و بيروني در پهنه ي وسيع هر دو ادبيات غني ايران و آلمان با هم مقايسه مي شوند. تأثيرات متقابل فرهنگي در آثار مشهور جهاني آشكار مي گردد. اين موضوع در نهايت بر اهميت تحقيقات و گفتگوهاي ميان فرهنگي صحه گذاشته و زمينه هاي تعامل بيشتر بين ملت ها را فراهم مي سازد. همچنين بر مشابهت هاي ذاتي و ريشه ي مشترك انسان ها به واسطه ي آدم وحوا و احترام به انسانيت محض تأكيد مي گردد.