بررسي تأثير مؤلفه هاي ساختاري بر زيبايي شناسي غزل هاي حافظ

يكي از بحث برانگيزترين و جذاب ترين موضوعات مطرح شده در ميان پژوهشگران و فيلسوفان، بي ترديد زيبايي و زيبايي شناسي بوده است؛ موضوعي كه بسيار لغزنده، سيال و مبهم است و ارايه ي تعريفي روشن از آن، سخت دشوار. اين پژوهش بر آن است كه برخي از جنبه هاي زيبايي شناسي شعر حافظ را با تأكيد بر جنبه هاي ساختاري، مانند تنوع، روايت پردازي، آشنايي زاديي و طنزپردازي و... بررسي و تحليل كند. حافظ با هوشمندي و دريافت ژرف شرايط فرهنگي، اجتماعي و... توانسته به گونه اي از امكانات گوناگون ساختاري و زباني بهره گيرد كه مخاطبانش با بسته اي از لذت هاي ناب در يك اثر روبه رو شوند و ارتباطي شيرين و جذاب با آن برقراركنند. حافظ براي اين كار، با توجه به نياز انسان به تنوع، روايت مندي، برجسته كردن تقابل با صاحبان قدرت (ديني و مادي) و آشنايي زدايي از مفاهيم و مضامين، با زباني طنزگونه اين زيبايي را دو چندان كرده است. همچنين آميختگي فضاي حماسي، تعليمي، مادي، معنوي، شوخي و طنز و جدي و بهره گيري هم زمان با كاربست طنز، خلق شخصيت هايي متفاوت كه تمام خط هاي قرمز زمان خود را بشكنند و از ذهنيت ما ايراني ها آشناييزدايي كنند، از مباحث مهم در حوزه ي زيبايي شناسي شعر حافظ است. حافظ سخن خود را در ساختاري تقابلي تدوين كرده است؛ تقابلي كه ساختارگرايان آن را اصل و اساس بسياري از روايت هاي كوچك و بزرگ حاضر در زندگي انسان ميدانند. اين نگاه روايي، همراه با ديگر عناصر پيش گفته، باعث ميشود كه افراد با دانش كمتر، از خواندن سطح شعر حافظ لذت ببرند و افراد فرهيختهتر با فرورفتن در عمق آن بيشتر بهره مند گردند؛ بنابراين اين لذت براي همه است و متعلق به يك زمان خاص نيست. اين لذت، گويي جاوداني است و بهگونه هاي مختلف خودش را بازسازي ميكند و زايش دارد.