مطالعه تنوع ژنتيكي نمونه‌ هاي طبيعي و باززايي شده گياه وج (Acorus calamus (Acoraceae با نشانگرهاي مولكولي ISSR

گياه دارويي وج (Acorus calamus) گياهي چندساله، نيمه آبزي و معطر از تيره Acoraceae است كه علاوه‌بر خواص دارويي متعدد، در صنايع بهداشتي، غذايي و كشاورزي (دفع آفات) كاربرد دارد. اين تحقيق به منظور مطالعه مقايسه اي تنوع ژنتيكي نمونه هاي طبيعي و باززايي شده از كشت‌بافت سه جمعيت ارزِفون، پِلِسك و اَلَندان اين گياه با استفاده از نشانگرهاي مولكولي ISSR انجام شد. از 15 آغازگر استفاده شده، 9 آغازگر بيشترين تعداد نوارهاي چندشكل را در نمونه هاي مورد مطالعه توليد كردند. از مجموع 83 نوار توليد شده، تعداد 52 (62.65 درصد) نوار چندشكلي بودند. درصد لوكوس هاي چندشكلي براي گياهان گروه طبيعي و باززايي شده به‌ترتيب 43.37 درصد و 55.42 درصد بود و ضريب تنوع ژنتيكي ني (H) براي دو گروه نمونه طبيعي و باززايي شده 0.239 محاسبه شد. ضريب شانون (I) براي گياهان گروه طبيعي و باززايي شده به ترتيب 0.033 ± 0.251 و 0.031 ± 0.299 محاسبه شد. در بين نمونه هاي طبيعي و باززايي شده، بيشترين تشابه ژنتيكي بين نمونه هاي جمعيت الندان (0.63) و كمترين مقدار آن بين نمونه هاي جمعيت پلسك (0.44) مشاهده شد. نتايج حاصل از تحليل واريانس مولكولي (AMOVA) نشان داد كه 94 درصد تغييرات ژنتيكي يافت شده مربوط به درون گروه ها و 6 درصد در بين گروه ها بود. مطابق شاخص هاي محاسبه شده، ميزان تنوع ژنتيكي نمونه هاي باززايي شده گياه وج در مقايسه با نمونه هاي طبيعي بيشتر بود. كمترين ميزان واگرايي ژنتيكي بين نمونه هاي طبيعي و باززايي شده در جمعيت الندان مشاهده شد، بنابراين گياهان اين جمعيت براي اهلي سازي و پرورش در ايران مي تواند مناسب باشد.