مطالعه الگوي بيان برخي عوامل رونويسي در گندم تحت تنش خشكي و تأثير نانو‌ذره روي

در شرايط تنش خشكي، سيستم علامت‌دهنده موجب القاي بيان ژن هاي مشخصي در مقابل اثرات زيان‌آور تنش‌ هاي محيطي مي شود. در ميان ريزعناصر ضروري براي رشد و نمو گياهان، عنصر روي نقش مهمي در بسياري از فرآيندهاي متابوليكي گياهان ازجمله بيان ژن و تحمل به تنش دارد. به‌منظور بررسي اثر تنش خشكي و نانواكسيد روي بر الگوي بيان نسبي برخي ژن‌هاي دخيل در تنش‌هاي غيرزنده (شامل WRKY1، HMA2 و ZIP1) ارقام گندم، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در گلخانه اجرا شد. در اين آزمايش، فاكتور اول تنش خشكي در سه سطح (35، 60 و 85 درصد ‌ظرفيت‌زراعي)، فاكتور دوم شامل سه رقم گندم (حيدري، ميهن و ساي‌سونز) و ‌فاكتور سوم شامل نانو‌اكسيد روي در سه سطح (0، 0.5 و 1 گرم بر ليتر) بود. براساس نتايج بدست آمده، با افزايش شدت تنش خشكي، بيان نسبي ژن هاي WRKY1 و ZIP1 در رقم متحمل به خشكي (ميهن) و نيز با افزايش غلظت نانوذره روي زمان تنش، بيان ژن ZIP1 در رقم حساس به خشكي (سايسونز) افزايش پيدا كرد. بيشترين ميزان بيان نسبي ژن HMA2 در رقم حيدري تحت تنش خشكي ملايم ملاحظه شد. بطور كلي، بيان هر سه ژن مورد مطالعه در رقم متحمل (ميهن) تحت تنش خشكي افزايش يافت. افزايش سطح بيان ژن‌هاي HMA2 و ZIP1، مي‌تواند مرتبط با انتقال روي به بافت‌هاي مصرف‌كننده و همچنين افزايش مصرف روي در سوخت و ساز جاري گياه باشد كه در نتيجه در افزايش تحمل گياه گندم به تنش خشكي مؤثر است.