مهارت‌ها، گرايش‌ها و روش‌هاي تدريس تفكر انتقادي در برنامه‌هاي درسي

پژوهش حاضر با هدف بررسي مهارت‌ها، گرايش‌ها و روش‌هاي تدريس تفكر انتقادي در برنامۀ درسي بر پايۀ نتايج تحقيقات مرتبط انجام شده است. رويكرد پژوهش از نوع كيفي و روش آن سنتز پژوهي است كه در آن پژوهش‌هاي مرتبط به صورت نظام‌مند انتخاب، واكاوي محتوايي و دسته بندي شده‌اند. جامعۀ مورد مطالعه مقالات مربوط به تفكر انتقادي به زبان انگليسي از سال 2014 تاكنون بوده است. از 120 مقالۀ به دست آمده به روش هدفمند، بر اساس اشباع داده‌اي 31 تحقيق دربارۀ آموزش تفكر انتقادي، غربالگري و انتخاب شده‌اند. پس از تحليل داده‌ها به روش تحليل محتواي كيفي، كليۀ  مهارت‌ها و گرايش‌هاي تفكر انتقادي بر اساس تقسيم‌بندي جديدي مرتب گرديده‌اند. بدين ترتيب مهارت‌ها به شش دستۀ اصلي تشخيص، گردآوري اطلاعات، واكاوي، تعمق، ارائه، سنجش و خود انتقادي و گرايش‌ها به هشت طبقۀ خردورزي، آفرينندگي، انعطاف‌پذيري، شفافيت، سازمان‌دهي، خوداتكايي، كاوشگري و تعامل تقسيم شده‌اند. سپس روش‌هاي تدريس تقويت مهارت‌ها و گرايش‌هاي تفكر انتقادي مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج پژوهش نشان داده كه روش‌هاي تدريس شبيه‌سازي، مشاركتي، بازي گروهي، كارگروهي، شش كلاه تفكر، ايفاي نقش، مسئله محور، اكتشافي، پروژه محور، پژوهش محور، بارش فكري و نقشۀ مفهومي در اغلب پژوهش‌ها بر رشد مهارت‌ها و گرايش‌هاي تفكر انتقادي سهم قابل توجهي داشته‌اند.