تأثير عصاره هاي جلبك دريايي (Ascophyllum nodosum) و تلخ بيان (Sophora alopecuroides) روي نماتد ريشه گرهي گوجه فرنگي (Meloidogyne incognita)

نماتدهاي ريشه گرهي (.Meloidogyne spp) از جمله عوامل بيماري زاي بسيار مهمي هستند كه خسارت زيادي به محصولات كشاورزي وارد مي‌سازند. روش‌هاي متعددي مانند تناوب زراعي، ارقام مقاوم و تركيبات شيميايي براي كنترل آن‌ها به كار گرفته شده است. هزينه بالا و مشكلات زيست محيطي تركيبات شيميايي، توجه محققان را به استفاده از روش‌هاي غيرشيميايي هم‌چون استفاده از گياهان و عصاره‌هاي گياهي براي مديريت اين نماتدها معطوف كرده است. هدف از انجام اين مطالعه، بررسي اثرات بازدارندگي عصاره‌هاي جلبك‌دريايي (Ascophyllum nodosum) و تلخ‌بيان (Sophora alopecuroides) روي فعاليت نماتد ريشه گرهي (Meloidogyne incognita) شامل تفريخ تخم و مرگ و مير لارو سن دوم نماتد در شرايط آزمايشگاه و گلخانه بود. پس از انجام نمونه‌برداري، خصوصيات ريخت‌شناسي نماتدهاي جداسازي شده بررسي و تعيين گونه صورت گرفت. از سه غلظت مختلف هر عصاره در سه تكرار در آزمايشگاه استفاده شد. ميزان تفريخ تخم و مرگ و مير لارو سن دوم نماتد ريشه گرهي (M. incognita) پس از 24، 48 و 72 ساعت در شرايط آزمايشگاهي ارزيابي شد. در آزمون گلخانه‌اي، دو ماه پس از مايه زني، برخي صفات رشدي گياه شامل (وزن تر اندام هوايي، وزن تر ريشه و طول ساقه) و صفات مربوط به آلودگي نماتد (تعداد گال، توده تخم و فاكتورتوليدمثل) اندازه‌گيري شد. مراحل آزمون دو بار تكرار شد و از ميانگين داده‌ها براي تجزيه و تحليل آماري استفاده گرديد. تجزيه و تحليل با استفاده از نرم افزار SAS و مقايسه ميانگين تيمارها با آزمون توكي انجام گرفت. طبق نتايج آزمايشگاهي، ميزان بازدارندگي از تفريخ تخم و مرگ و مير لاروهاي سن دوم، با غلظت عصاره‌ها رابطه مستقيم داشت. بيشترين درصد مرگ و مير لارو و تفريخ تخم، مربوط به عصاره جلبك‌دريايي با غلظت چهار در هزار و عصاره تلخ‌بيان با غلظت يك و نيم در هزار بود. در نتايج گلخانه‌اي، متوسط ميزان مرگ و مير لارو سن دوم نماتد در عصاره جلبك‌دريايي، تلخ‌بيان و نماتدكش كادوزافوس به ترتيب 66/80، 35/81 و 85/31 درصد بود. افزودن عصاره‌هاي گياهي باعث كاهش توليدمثل نماتد ريشه گرهي در گياهان گوجه‌فرنگي آلوده گرديد. بيشترين شاخص‌هاي رشدي گياه بدون نماتد زماني مشاهده شد كه عصاره جلبك‌دريايي در اختيار گياه قرار گرفت. در گياهان گوجه‌فرنگي آلوده به نماتد، تمام تيمارهاي اعمال شده به خاك گلدان باعث افزايش معني‌دار وزن تر اندام هوايي شدند. نتايج اين مطالعه نشان‌دهنده اثر مثبت تيمارهاي مورد مطالعه شامل عصاره هاي جلبك‌دريايي و تلخ‌بيان و نويدبخش استفاده از آنها براي كنترل نماتد ريشه گرهي گوجه فرنگي بود.