عنوان مقاله :
بررسي برخي ويژگي‌هاي اكولوژيك شب‌پره مينوز گوجه‌فرنگي Tuta absoluta (Meyrick) در شهرستان سيروان (استان ايلام)
پديد آورندگان :
محمودي ، مجيد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي فارس - بخش تحقيقات گياه‌پزشكي , ميراب بالو ، مجيد دانشگاه ايلام - دانشكده كشاورزي - گروه گياه‌پزشكي , بيگي ، سيامك جهاد كشاورزي استان ايلام , يعقوبي ، سعيد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان - گروه گياه‌پزشكي
كليدواژه :
گوجه‌فرنگي , شاخص تايلور , مينوز گوجه فرنگي
چكيده فارسي :
مينوز گوجه‌فرنگي Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae) يكي از آفات مهم گوجه‌فرنگي در ايران است. به منظور بررسي نوسانات جمعيت پروانه مينوز گوجه‌فرنگي در سال زراعي 1396، چهار مزرعه گوجه‌فرنگي در شهرستان سيروان انتخاب و در هر مزرعه يك تله فرموني نصب شد. به منظور بررسي ميزان همبستگي و رابطه بين متغيرهاي تراكم شب‌پره‌هاي بالغ و دما از تحليل همبستگي پيرسون و تجزيه رگرسيون استفاده شد. نوسانات تراكم جمعيت شب‌پره مينوز گوجه‌فرنگي قبل از نشاءكاري تا پايان برداشت گوجه‌فرنگي در شهرستان سيروان نشان داد، طي يك فصل زراعي، مينوز گوجه‌فرنگي هفت اوج جمعيتي با فاصله‌هاي زماني تقريباً يك‌ماهه دارد. اوج پرواز اين آفت به ترتيب در تاريخ هاي 20 ارديبهشت، 24 خرداد، 28 تير، 1 شهريور، 12 مهر، 17 آبان و 15 آذر اتفاق افتاد. بيش ترين تراكم جمعيت در تاريخ 28 تير (15.29 ± 397.75 شب‌پره در تله) ثبت شد و تراكم جمعيت اين آفت از اواخر آبان به بعد روند نزولي داشت. ميانگين تعداد شب‌پره مينوز گوجه‌فرنگي شكار شده توسط تله‌هاي فرموني با ميانگين دماي ماهانه در يك فصل زراعي ارتباط مستقيمي را نشان نداد. نتايج تجزيه رگرسيون نشان داد رابطه بين اوج جمعيت شب‌پره‌هاي نر مينوز گوجه‌فرنگي با ميانگين دماي ماهانه يك ماه قبل معني‌دار است. جهت تعيين پراكنش فضايي از قانون نمايي تيلور استفاده شد. شاخص تجمع شب‌پره مينوز گوجه‌فرنگي از لحاظ آماري برابر با يك برآورد شد كه نشان مي‌دهد پراكنش فضايي اين آفت از نوع تصادفي است. در اين پژوهش از روش گرين جهت برآورد اندازه نمونه مطلوب استفاده شد. نتايج نشان داد تعداد واحد نمونه‌برداري مورد نياز با افزايش ميانگين تراكم جمعيت آفت كاهش يافت به طوري كه هرگاه ميانگين تراكم جمعيت شب‌پره مينوز گوجه‌فرنگي در هر تله فرموني در هفته يك عدد باشد، تعداد نمونه مورد نياز با سطح دقت 25 و 10 درصد به ترتيب 1.86 و 11.65 نمونه خواهد بود و هرگاه ميانگين تراكم جمعيت شب‌پره مينوز گوجه‌فرنگي در هر تله فرموني در هفته10 عدد باشد، تعداد نمونه مورد نياز با سطح دقت 25 و 10 درصد به ترتيب 0.37 و 2.32 نمونه خواهد بود. نتايج اين مطالعه در زمينه نمونه‌برداري، پراكنش جمعيت، نوسانات جمعيت و ارتباط جمعيت مينوز گوجه‌فرنگي با شرايط دمايي منطقه مي‌تواند كمك شاياني براي مديريت منطقي اين آفت در منطقه ارائه بدهد.
