بررسي رشد و نمو وابسته به دما در زنبور Telenomus busseolae، انگل‌وارۀ تخم Sesamia cretica

ساقه‌خواران نيشكر Sesamia cretica Lederer و S. nonagrioides Lefevere از مهم‌ترين آفات مزارع نيشكر در ايران محسوب مي‌شوند. مهم‌ترين دشمن طبيعي اين آفات در خوزستان، زنبور انگل‌وارۀ تخم Telenomus busseolae Gahan مي‌باشد كه نقش قابل توجهي را در تنظيم جمعيت آفت ايفاء مي‌نمايد. دما مهم‌ترين عامل محيطي است كه رشد و نمو حشرات را تحت تأثير قرار مي‌دهد. به منظور بررسي ارتباط تغييرات دما و روند رشد و نمو زنبور T. busseolae تأثير 7 دماي ثابت 15، 18، 20، 25، 30، 35 و 37 درجۀ سلسيوس بر طول دوره رشدي مراحل نابالغ زنبور هنگام فعاليت روي تخم S. cretica مورد مطالعه قرار گرفت .جهت توصيف اثر دما روي سرعت رشد و نمو مراحل نابالغ زنبور و تعيين آستانۀ دمايي از دو مدل خطي معمولي و ايكموتو و تاكاي استفاده شد. نتايج حاصل از تجزيه رگرسيون بين دما و طول دوره نابالغ زنبور روي تخم ميزبان نشان داد كه دما به‌طور معني‌داري در هر دو جنس نر و ماده بر طول دورۀ رشدي قبل از بلوغ زنبور تأثير دارد. اگرچه هر دو مدل خطي قادر به توصيف داده بودند ولي مدل ايكموتو و تاكاي برازش بهتري را روي داده‌ها ارائه نمود. با استفاده از مدل خطي ايكموتو و تاكاي، آستانۀ دمايي در دو جنس نر و ماده زنبور روي تخمS. cretica به ترتيب 12.44 و 12.50 درجۀ سلسيوس و نياز گرمايي 250 و 255 روز-درجه تعيين شد.