بررسي بيان برخي از ژن‌هاي مقاومت به بيماري برق‌زدگي درگياه نخود زراعي

بيماري برق‌زدگي كه به وسيله قارچ Ascochyta rabiei ايجاد مي‌شود، يكي از مهم‌ترين عوامل محدودكننده كشت و توليد نخود در بيشتر مناطق دنيا و از جمله ايران است. القاي مقاومت نسبت به پاتوژن‌ها از راهكارهايي است كه گياهان براي مقابله با تنش‌هاي زيستي به كار مي‌برند. اين تحقيق در سال 1397 به صورت آزمايش فاكتوريل دو عاملي (زمانژنوتيپ) در قالب طرح كامل تصادفي در سه تكرار براي هر كدام از زمان‌هاي انتخاب شده و گياه شاهد در آزمايشگاه گروه اصلاح نباتات دانشكده كشاورزي دانشگاه محقق اردبيلي انجام شد. به منظور درك بهتر سيستم‌هاي دفاعي گياه نخود در سطح مولكولي، دو ژنوتيپ حساس (FLIP 03135C) و مقاوم نخود ( (FLIP 0040Cدر گلخانه كشت شد و ميزان بيان ژن‌هاي درگير در مقاومت به بيماري برق‌زدگي نخود (Protein with leucine zipper، Snakin2،AFPca وPGIP ) در اين ژنوتيپ‌ها مورد مطالعه قرار گرفت. براي اين منظور بعد از اين كه گياهان به مرحله‌ي پنج تا هفت برگي رسيدند، با سوسپانسيون اسپور با غلظت 106 ×1/2 آلوده شدند و در زمان‌هاي 0، 6، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت پس از مايه‌زني گياه با قارچ A. rabiei،RNA كل از برگ‌هاي گياهان مورد آزمايش استخراج و رشته اول cDNA سنتز شد. سطح تظاهر ژن‌هاي مذكور در نمونه هاي تيمار شده و شاهد، در ژنوتيپ نخود حساس و مقاوم به برق‌زدگي با استفاده از روش ارزيابي RealTime PCR بررسي شد. سطح بيان هر چهار ژن مورد بررسي در اين تحقيق در گياه مقاوم نسبت به بيماري A. rabiei افزايش ‌يافت. نتايج نشان داد كه ژن‌هاي انتخاب شده Snakin2 و protein with leucine zipper در ارقام مقاوم در زمان‌ 12 ساعت پس از مايه‌زني، ژن AFPca از خانواده پپتيدهاي ضدميكروبي در زمان‌هاي اوليه 246 ساعت پس از مايه‌زني و همچنين ژن PGIP از خانواده پروتئين‌هاي مهاركننده گالاكتوروناز در زمان 48 ساعت پس از مايه‌زني حداكثر بيان را دارند. به طور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه تمام ژن‌هاي مورد بررسي در اين تحقيق در ارتباط با برهمكنش گياه و بيمارگر بوده و ممكن است باعث كمك به القاء مقاومت در گياه شوند.