مطالعه چالش‌هاي برنامه ريزي فضايي كلان شهرهاي ايران با محوريت نظام اقتصادي نوين (نمونه موردي كلان شهر تبريز)

چكيده هدف اين مقاله بررسي ميزان تأثير پذيري رويكرد سازماندهي فضايي شهري و منطقه‌اي كلان شهرهاي ايران بر اساس تغييرات ساختارهاي اقتصادي عصر جديد با تاكيد بر كلان شهر تبريز است. زيرا به نظر مي‌رسد در شرايط عدم تطابق ساختار فضايي كلان شهرها، كه عامل رشد اقتصادهاي ملي و ارتقاء دهنده جايگاه بين المللي و جهاني كشورها هستند، با نقش و عملكرد متناسب با تغييرات ساختارهاي روز اقتصادي جهان، با مشكل تناقض‌هاي كالبدي نسبت به نقش بايسته‎شان مواجه شده و راه جهاني شدن كشور از طريق شهرهاي بزرگ براي آن‌ها مسدود خواهد شد. در اين مقاله، اصول پايه‌اي براي برنامه ريزي فضايي شهري و منطقه‌اي و ضرورت توجه به نقش و جايگاه كلان شهرها با استفاده از آرا و نظريه پردازي‌هاي صاحب نظران اين حوزه از جمله دانيل بل، فريتز ما كلوپ، آلوين تافلر، فرانك و بستر، يونجي ماسودا، سيمون نورا، آلن منك، مارك اوري پورات و مانوئل كاستلز كه داراي ديدگاه‌هاي مرتبط با جامعه اطلاعاتي هستند، بررسي شده و مباني نظري طرح‌هاي توسعه و عمران كلان شهر تبريز مورد مقايسه تطبيقي قرار گرفته است. پژوهش حاضر براساس هدف از نوع تحقيقات كاربردي و بر اساس ماهيت و روش از نوع تحقيقات توصيفي تحليلي بوده و روش گردآوري داده‌ها، به صورت پيمايشي مي‌باشد. جامعه آماري اين تحقيق شامل خبرگان و متخصصان برنامه‌ريزي شهري كلان شهر تبريز و نمونه آماري اين تحقيق 28 نفر از خبرگان و متخصصان برنامه‌ريزي شهري به شيوه نمونه‌گيري غيرتصادفي و هدفمند انتخاب شده اند. هم چنين در تجزيه و تحليل اين مقاله از روش تحليل محتوايي، تطبيقي و آزمون استفاده شده است. عمده‌ترين يافته‌هاي مقاله عبارتند از: ويژگي‌هاي سازمان فضايي كلان شهرها بر اساس الزامات جامعه اطلاعاتي و ميزان استفاده از پارادايم اطلاعات در تدوين انگاره‌ها و اسناد طرح‌هاي توسعه و عمران شهري و منطقه‌اي كلانشهر تبريز كه از سال ۱۳۶۸ به امروز تهيه شده‌اند.