اثربخشي مداخله مبتني بر ذهن آگاهي بر بازداري رفتاري، خودكنترلي و رفتارهاي پرخطر در نوجوانان داراي اختلال كم‌توجهي/بيش‌فعالي

زمينه و هدف: اختلال كم‌توجهي/بيش فعالي يك اختلال عصبي/ رشدي است كه توسط تعدادي از علائم، رفتارهاي تكانشي و ناتواني در تمركز نشان داده مي شود. ضروري است با به‌كارگيري درمان هاي روان‌شناختي مناسب نسبت به كاهش اين علائم اقدام نمود. بر همين اساس پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي ذهن آگاهي بر بازداري رفتاري، خودكنترلي و رفتارهاي پرخطر در نوجوانان داراي اختلال كم‌توجهي/بيش فعالي انجام گرفت. مواد و روش‌ها: روش پژوهش نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمونپس آزمون با گروه كنترل همراه با پيگيري سه‌ماهه بود. جامعه آماري پژوهش حاضر شامل نوجوانان پسر ۱۳ تا ۱۸ سال داراي اختلال كم‌توجهي/ بيش فعالي مراجعه‌كننده به مركز اورژانس اجتماعي شيراز در سال ۱۳۹۸ بودند. در اين پژوهش تعداد ۳۰ نوجوان داراي اختلال كم‌توجهي/بيش فعالي نفر از طريق ارزيابي روان‌پزشكي و مقياس رفتاري كودك آخنباخ با روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفي به دو گروه آزمايش و كنترل گمارده شدند. (۱۵ نفر گروه آزمايش و ۱۵ نفر گروه كنترل). گروه آزمايش مداخله مبتني بر ذهن آگاهي را طي دو ماه و نيم در (۱۰ جلسه ۹۰ دقيقه اي) دريافت نمودند؛ اما گروه كنترل مداخله اي دريافت نكردند و در ليست انتظار باقي ماندند. پرسشنامه هاي مورداستفاده در اين پژوهش شامل آزمون برو/نرو، پرسشنامه خودكنترلي تانجني و پرسشنامه خطرپذيري نوجوانان ايراني بود. تجزيه‌وتحليل اطلاعات به‌دست‌آمده از اجراي پرسشنامه ها از طريق نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۶ در دو بخش توصيفي (ميانگين و انحراف معيار) و استنباطي (تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر) انجام پذيرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه درمان مبتني بر ذهن آگاهي بر بازداري رفتاري، افزايش خودكنترلي و كاهش رفتارهاي پرخطر در نوجوانان داراي اختلال كم‌توجهي/بيش فعالي تأثير معنادار دارد. (P 0/01). نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج پژوهش حاضر، مي توان گفت كه درمان مبتني بر ذهن آگاهي موجب بهبود بازداري رفتاري، افزايش خودكنترلي و كاهش رفتارهاي پرخطر در نوجوانان مبتلابه اختلال كم‌توجهي/بيش فعالي شده است؛ بنابراين در نظر گرفتن اين روش درماني در كنار ساير روش ها، در جهت كاهش علائم افراد مبتلا به اختلال كم‌توجهي/بيش فعالي پيشنهاد مي شود.