بررسي و نقد ديدگاه ويرنگا دربارۀ مفهوم «علم مطلق»

علم الهي به معناي آگاهي خداوند به امور هستي، موضوعي است كه همواره در حيطۀ الهيات فلسفي ـ كلامي مطرح بوده و تاكنون نظريات مختلفي حول آن پديد آمده است. فيلسوفان دين معاصر نيز از التفات به آن اجتناب نكرده‌ و مسائل بحث‌انگيز مرتبط با آن را مورد دقت عقلي قرار داده‌اند. اولين و مهم‌ترين مسئلۀ مربوط به علم الهي، چيستي حقيقت آن است كه به‌نوعي مسائل ديگر، متأثر از نوع پاسخ به اين مسئله است. بررسي نظريات مختلف به‌خصوص ديدگاه‌هاي معاصر، در حل چالش‌هاي نويني كه در برابر باور به علم مطلق الهي پديد آمده‌اند، مي‌تواند رهگشا باشد. ويرنگا به‌عنوان فيلسوف دين معاصر سعي كرده است با بيان منطقي به دفاع از گسترۀ نامحدود علم مطلق الهي بپردازد و با روش‌هاي متداول در فلسفۀ دين به چالش‌هايي كه ديدگاه‌هاي مخالف ايجاد كرده‌اند، پاسخ دهد. با وجود اين در نحوۀ روايت وي از مفهوم علم مطلق و ويژگي‌هاي آن، اشكالاتي به‌نظر مي‌رسد. مفهوم علم مطلق به نظر ويرنگا در آگاهي به تمام گزاره‌هاي صادق قابل تعريف است كه اين علم، وقوعي، غيراستنتاجي و خطاناپذير است. مهم‌ترين ايراد ديدگاه وي اين است كه چنين تعريفي نمي‌تواند گوياي حقيقت علم مطلق باشد، بلكه تنها مي‌تواند شرح اسمي در قالب بيان دامنۀ متعلقات آن باشد. اشكالات ديگري هم در روايت وي از ويژگي‌هاي علم مطلق به‌نظر مي‌رسد كه اهم آن استفاده از مقدمۀ زائد و اتخاذ پيش‌فرضي نادرست است.