تحليل انتقادي كتاب «المرجع في تدريس اللغة العربية» نوشته سامي الدهان

همواره شيوه‌هاي نويني در بهينه‌سازي و ارائه روش‌هاي علمي نوين بمنظور بهبود كيفيت آموزش زبان ارائه ‌شده ‌است. كتاب پيش رو با كنكاشي در آموزش زبان عربي قصد ارائه شيوه نويني دارد، اما سؤال اينجاست كه نقاط مثبت و كاستي‌هاي رويكرد اين كتاب و گفتمان غالب بر آن چيست؟ با بررسي و تحليل انتقادي نظام‌مند كتاب «المرجع في تدريس اللغة العربية» و به شيوه توصيفي-تحليلي و با نگاهي جامع بر گفتمان حاكم بر نويسنده، و بر اساس نظريه سه‌ بعدي فركلاف، دستاورهاي اين بحث را چنين برشمرد: وجود گفتمان‌هاي متعدد تجربي آموزشي و زبان‌شناختي، نشان از ايجاد تغيير و بازآفريني رويكردي نوين و فرا رفتن از شيوه‌هاي سنتي تدريس دارد، اما راهكارهاي مؤلف نظام‌مند و واضح نيست. استفاده از تشبيه‌ها و استعاره‌ها براي بيان ايده‌هاي علمي و غلبه سبك ادبي به عنوان عامل توجيه‌گر، گفتمان را از جنبه علمي به سمت ايدئولوژيك كشانده است و ارزش بياني جملات نيز بجاي بار علمي، داراي بار اقناعي هستند. با وجود شباهت عناصر گفتماي حاكم بر كلام نگارنده، با برخي رويكردهاي ارتباطي در حوزه آموزش زبان، همسويي كاملي با آنها ندارد و برخلاف آنچه در روشهاي نوين ارتباطي وجود دارد، شاهد نوعي نابرابري قدرت بين نهاد مسلط معلم-شاگرد هستيم. با توجه به حضور عناصر و بسترهاي رويكرد سنتي، نگارنده در ادعاي ارائه شيوه نوين دچار نوعي افراط‌گرايي شده كه با ادعاي او سنخيتي ندارد؛ در نتيجه مي‌توان شيوه او را آميزه‌اي از شيوه سنتي و نوين با تكيه بر تجربيات شخصي دانست، كه چندان پايه علمي مستندي براي آن نمي‌توان متصور شد.