چگونگي شكل‌گيري الگوهاي رفتاري در سازمان فضايي محلات «زرگنده» و «درّوس» با استفاده از نرم‌افزار «اگراف»

بيان مسئله: شناخت و بررسي رابطه‌ بين فضا، رفتار يا محيط و اجتماع در مطالعات شهري، به‌سبب درك روابط بين انسان و نيازهاي آن و شكل بروز رفتار در محيط، همواره مهم و ارزشمند است. در اين پژوهش دو محله كه از حيث ساختار مورفولوژيك بافت متفاوتي دارند (محله‌ زرگنده با بافت نامنظمطبيعي و محله‌ درّوس با بافت منظمشطرنجي) مورد مطالعه قرار گرفته‌اند تا تأثيرات ناشي از ساختار متفاوت بافت محله بر روي شكل‌گيري الگوهاي رفتاري بررسي شود، و به اين مسئله كه برنامه‌ريزان و طراحان شهري چگونه و با چه ابزار و مباني‌اي مي‌توانند بر الگوهاي رفتاري در فضاهاي شهري تأثير بگذارد پاسخ دهيم. با درك اين تفاوت‌ها در بافت‌هاي شهري، زمينه و امكان تأثيرگذاري بر شكل‌گيري الگوهاي رفتاري مورد نظر فراهم مي‌شود. در پژوهش حاضر سؤال اصلي حول اين محور مي‌چرخد كه بروز و ظهور الگوهاي رفتاري در دو بافت متفاوت نامنظمطبيعي و منظمشطرنجي را درك كنيم. اين پژوهش فرضيه‌محور نيست و به دنبال توصيف و تحليل ارتباط بين الگوهاي رفتاري و اين دو ساختار متفاوت شهري است. هدف پژوهش: هدف اين پژوهش كشف تغييرات الگوهاي رفتاري در بافت‌هاي متفاوت شهري است تا از طريق تبيين اين تغييرات و تفاوت‌ها بتوان زمينه‌ برنامه‌ريزي متناسب با اهداف برنامه‌ريزان و طراحان شهري را فراهم آورد. روش پژوهش: پژوهش فوق از نوع توصيفيتحليلي، و به‌دليل تطبيق و قياس نمونه‌هاي موردي و مقايسه‌ خروجي‌هاي دو ابزارِ استفاده‌شده (اگراف و Depth map)، از نوع قياسي است. همچنين اين پژوهش از نوع كمّي و كيفي است.  نتيجه‌گيري: شكل‌گيري الگوهاي رفتاري در فضاهاي شهري مختلفِ محلات محصولِ روابط انساني موجود است. وجود الگوي منظم در معابر سبب مي‌شود كه سطح دسترسي و هم‌پيوندي بالا رود و امكان دسترسي را تسهيل كند تا الگوهاي پياده و حركتي تقويت شود. فضاي ديد گسترده شرايط را براي حركت‌كردن و افزايش امنيت فراهم مي‌آورد. الگوهاي كاربري، به‌سبب دسترسي مناسب ناشي از نوع بافت محله، نقطه‌اي و پراكنده شده است. وجود فرم كالبديِ ارگانيك سبب تقويت پياده‌روي و افزايش حس جستجوگري شده است. بخش‌هايي از محله، به‌سبب وجود هم‌پيوندي پايين و وجود بن‌بست‌هاي متعدد و كاهش احساس امنيت به‌واسطه‌ وجود كنج‌ها و دنج‌هاي متعدد و محدوديت ديد، از ديگر بخش‌ها جدا شده و به فضاهايي بدون مراجعه يا با مراجعه‌ محدود بدل شده‌اند.