ترجمۀ طرحواره هاي تصويري: مطالعه موردي زيرنويس فارسي پويانمايي هاي يخ‌زده 1 و 2

طرحوارۀ تصويري (Image schema) يكي از اصلي ترين ايده هاي زبان شناسي شناختي بوده و بر اين واقعيت تأكيد دارد كه مفاهيم ذهني حاصل تعامل جسمي شده ما با محيط اطراف مي باشند. هدف پژوهش حاضر بررسي طرحواره هاي حجمي (Containment schemas)، حركتي (Path schemas) و قدرت (Force schemas) موجود در پويانمايي هاي يخ زده 1 و 2 با استفاده از دسته بندي پنيا (2008) و ايوانز و گرين (2006) و شناسايي راهكارهاي ترجمه مورد استفاده در زير نويس فارسي اين آثار جهت تشخيص رويكرد مترجمان در برگردان آن ها مي باشد. لذا، پس از معرفي نظريه طرحواره هاي تصويري و ارائه تعاريف و دسته بندي مربوط، ابتدا طرحواره هاي حجمي، حركتي و قدرت در نسخه اصلي پويانمايي هاي ياد شده شناسايي و در زير شاخه هاي هر دسته قرار داده شده اند. بر اين اساس، طرحواره هاي حجمي در زير گروه هاي خالي-پر، درون-بيرون و سطح؛ طرحواره هاي حركتي در دسته هاي جلو-عقب، نزديك-دور، بالا-پايين، مارپيچ، دوراني و تماسي؛ و طرحواره هاي قدرت در زير شاخه هاي فشار، ممانعت، نيروي متقابل، انحراف، حذف مانع و توانايي مورد بررسي قرار گرفته‌اند. مقايسه طرحواره هاي ياد شده در نسخه اصلي پويانمايي ها با زيرنويس فارسي آن ها نشان مي دهد مترجمان در برخورد با اين ساخت هاي شناختي از سه روش زير استفاده نموده اند: 1- انتقال طرحوارۀ مبدأ به مقصد با استفاده از راهكارهاي ترجمه گرته برداري (Calque)، افزايش (Addition) و توصيف (Description)، 2- جايگزيني طرحوارۀ مبدأ با طرحوارۀ معادل در زبان مقصد به كمك راهكار ترجمه تعويض (Substitution)، 3- حذف طرحوارۀ مبدأ.