پديد آورندگان :
ناصري، محسن دانشگاه تهران - دانشكده مهندسي عمران - گروه مهندسي منابع آب , منعم، جواد دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي سازه هاي آبي , شاهوردي، كاظم دانشگاه بوعلي سينا - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي آب , افسوس، محمود شركت مهندسين مشاور سازه پردازي - بخش مهندسي آب و محيط زيست
كليدواژه :
تالاب بامدژ , زمين آمار , شاخص كيفيت آب , CCME , NSFWQI
چكيده فارسي :
تالاب‌ها از مهم‌ترين عرصه‌هاي محيط زيست‌اند كه در حفظ و بهبود تنوع زيستي، بهبود كيفيت هوا و اقليم‌هاي محلي نقش جدي ايفا مي‌نمايند، اما با توسعه صنعتي شدن و گسترش شهرها در حاشيه طبيعت اين دسته از مظاهر محيط زيست در تهديد نابودي قرار دارند. از اين منظر، ارزيابي و پهنه‌بندي كيفي تالاب‌ها به منظور رسيدن به شناختي از مكانيسم طبيعي داراي اهميت ويژه است.
در اين تحقيق، از يك رويكرد مكاني-زماني كريجينگ براي بررسي الگوي كيفي حاكم بر تالاب بامدژ بر اساس شاخص كيفيت آبي ايالات متحده آمريكا، شاخص تجمعي كيفيت آبي مطابق با استاندارد كانادا و چند شاخص ديگر استفاده شد. تالاب بامدژ كه يكي از تالاب‌هاي مهم واقع در شمال اهواز در استان خوزستان بوده و عمده‌ترين آورد آن از رودخانه شاوور و پساب مزارع بالادست تأمين مي‌شود.
اين تالاب در بالادست متأثر از بند تنظيمي شاوور است كه بده ورودي به تالاب را كنترل نموده و با توجه به خروجي در پايين‌دست، ميزان مصارف به منظور كشاورزي و دام‌پروري را تعيين مي‌نمايد. اين تحقيق در سال 1396، بر اساس نمونه‌برداري‌هاي ماهانه انجام‌شده در 23 نقطه با بيش از 20 خصوصيات فيزيكي و شيميايي از تالاب در سال 1389-1388 انجام شد.
نتيجه اين مطالعه به منظور درك بهتر رفتار كيفي تالاب هدف بر اساس شاخص‌هاي مختلف، مورد استفاده قرار گرفته و تطابق رويكردهاي و شاخص‌هاي مختلف پهنه‌بندي كيفيت تالاب مورد سنجش قرار گرفته و نقشه هاي كيفيت تالاب با توجه به شاخص هاي مورد بررسي تهيه شد. نتايج نشان داد كه شاخص NSF بين 50 تا 90 درصد در فروردين ماه ميباشد در نتيجه بخش عمده تالاب داراي كيفيت متوسط تا خوب بود. همچنين، با توجه به مقدار شاخص NSF در خردادماه، كيفيت تالاب كاسته شده و در محدوده متوسط قرار گرفته است. حداكثر مقدار شاخص CCME نيز برابر با 79 درصد و حداقل آن 31/4 درصد است در نتيجه وضعيت كيفي تالاب در محدوده نامناسب تا مناسب قرار دارد. در مجموع، با توجه به نقشه‌هاي كيفيت تهيه شده تالاب، مي‌توان اذعان داشت كه شاخص‌هاي كيفيت در شمال شرقي، غرب و در برخي مواقع در جنوب شرقي وضعيت بهتري قرار دارند.
چكيده لاتين :
Inland wetlands are of the most important natural terrestrial types of water resources. Against its importance in protecting and improving biodiversity, air quality and macro-climatic condition of their regions, industrial development, and urbanization treat their natural existence and behavior. Therefore, monitoring and quality evaluation of wetlands are necessary to analyze and infer their natural mechanism. In this research, a spatio-temporal kriging approach with different water quality indices, including the United States of America Water Quality Index (NSF), Canada standard index (CCME), and the index of Iran have been used to study the quality of Bamdej wetland located in the north of Ahvaz, the capital of Khouzestan province. The Bamdej wetland classified as an interior freshwater wetland that is fed from Shavour River, surface runoff, and agricultural wastewater. In the current research, monthly samples during a year from 23 points (2009-2010) and 20 quality indicators have been used to provide its monthly water quality pattern and inundation boundary of the wetland with the previously mentioned quality indicators. The results of the current research are used for a better understanding of the wetland behavior using different indices based on the provided plans of the wetland. The results showed that the NSF index was obtained between 50% and 90% in April; therefore, the quality of most of the Bamdej wetland differs between medium and good ranges. Also, according to the NSF index in June, the wetland quality was placed in a moderate range. The maximum and minimum values of the CCME were 31.4% and 79%, respectively; therefore, the wetland quality varies mostly in low-quality ranges. Overall, the quality of the Bamdej wetland has a better condition in the northeast, west, and occasionally in the southeast.
