بررسي علل تحول مراسم آييني و سوگواري شهر مشهد در دوره قاجار

A Study on The Reasons of Change of Ritual Ceremonies in Mashhad, Qajar Era

مؤلفه دين و مذهب، همواره نقش عمده‌اي در زير ساخت فكري جامعه ايراني داشته است و تأثير مستقيم آن در بيشتر تحولات اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي جامعه چشمگير است. ازاين‌رو در طول تاريخ، حكومت‌ها توجه خاصي به مذهب و مراسم آييني داشته‌اند. در دوره قاجار در كنار تداوم شكل برگزاري مراسم مذهبي و آييني، يك نوع تحول هم در آنها صورت گرفت. ايالت خراسان و به ويژه شهر مشهد به سبب موقعيت خاص خود، يكي از مراكز اصلي اين تحول بود. مقاله پيش رو با روش وصفي - تحليلي در پي پاسخ به اين پرسش است كه مراسم آييني وسوگواري در مشهد به عنوان مهم‌ترين شهر مذهبي ايران به چه ميزان تحت تأثير عوامل مختلف، به ويژه رويكرد سياسي حاكمان قاجار و عوامل اجرايي آن دچار تحول شد؟

The element of religion has been of main role in regard with the intellectual infrastructure of Iranian community and its direct effect is outstanding in most of the economic, cultural, and social changes. In this regard, the governments have paid a particular attention to the religion and ritual ceremonies during the history. In time of Qajar, along with the continuation in the way of holding the ritual ceremonies, a kind of alteration developed in them as well. Khorasan state and particularly Mashhad was one of the main centers of this alteration due to its significant situation.Following the descriptive-analytical approach, the present article is to answer the question on the extent the ritual and lamentation ceremonies in Mashhad regarded as the most important religious city of Iran, changed under the influence of the political approach of Qajar rulers as well as the administrative elements.