بررسي نياز آبي گونه هاي زبان‌گنجشك (Fraxinus rotundifolia Mill) و توت نرك (Morus alba) تحت تنش هاي مختلف آبي در منطقۀ خشك (مطالعۀ موردي: شهر رباطكريم)

Evaluation of Water Requirement of Fraxinus rotundifolia Mill and Morus alba under Different Water Stresses in Arid Region (Case Studty: Robat Karim City)

در محيط هاي كم‌باران كه درگير خشكسالي هستند، حفاظت و توسعۀ پوشش گياهي و فضاي سبز با چالش هاي كم آبي و يا بيآبي رو‌به‌رو است. هدف از تحقيق حاضر، مقايسۀ نياز آبي گونه هاي زبان گنجشك و توت نرك به عنوان گونه هاي استفاده‌شده در فضاي باز و گل خانه در شهر رباط كريم، واقع در جنوب غربي استان تهران است. پژوهش پيش رو در دو محيط گل خانه و عرصه صورت گرفته و نهال ها از دو گونۀ درختي در قالب طرح كاملاً تصادفي در عرصه و در داخل گلدان كاشته شدند. پژوهش حاضر داراي دو مرحله است و هر مرحله شامل چندين فاز است. نتايج نشان داد در گونه هاي زبان گنجشك و توت نرك، سريعترين زمان رسيدن به نقطۀ حد مجاز كاهش رطوبت به ترتيب 4 روز (از 6 تا 9 تير) و 4 روز (از 6 تا 9 تير، 10 تا 13 تير و 29 تير تا 1 مرداد) در گلخانه و سريعترين زمان رسيدن به نقطۀ حد مجاز كاهش رطوبت به‌ترتيب 7 روز (از 9 تا 15 تيرماه و 9 تا 15 امرداد) و 9 روز (از 12 تا 20 خرداد، 1 تا 9 تير و 2 تا 10 شهريور) در عرصه است. بيشترين رطوبت مصرفي استفاده‌شدۀ نهال زبان گنجشك در گلخانه و طي ماه هاي مختلف در روز 11 تا 12 تيرماه برابر با 19/3 درصد رطوبت حجمي؛ 15/6 درصد رطوبت وزني يا 38/6 ميليمتر بوده است. در حالي كه بيشترين رطوبت مصرفي استفاده‌شدۀ نهال توت نرك در گل خانه و طي ماه هاي مختلف در روز 6 تا 7 تيرماه برابر با 12/8 درصد رطوبت حجمي؛ 9/83 درصد رطوبت وزني يا 32 ميليمتر بوده است. بيشترين رطوبت مصرفي استفاده‌شدۀ نهال زبان گنجشك در عرصه و طي ماه هاي مختلف در روز 1 تا 2 تيرماه برابر با 6/2 درصد رطوبت حجمي يا 4/3 درصد رطوبت وزني بوده است، در حالي كه بيشترين رطوبت مصرفي استفاده‌شدۀ نهال توت نرك در عرصه و طي ماه هاي مختلف در روز 18 تا 19 مردادماه برابر با 3/75 درصد رطوبت حجمي يا 2/7 درصد رطوبت وزني بوده است. به طور كلي، نتايج پژوهش حاضر نشان داد زبان گنجشك و توت نرك بر حسب شدت نياز آبي و دور آبياري از زياد به كم در عرصه و گل خانه طبقه بندي ميشوند.

In arid and semi-arid regions that are affected by drought, maintaining and developing vegetation and green space are faced with serious challenge of the dearth of water. The purpose of this study is to compare the water requirement of Fraxinus rotundifolia Mill and Morus alba as common species in Robat Karim, located in the southwest of the Tehran province. This research was carried out in greenhouse and in the field and saplings of two tree species planted in a completely randomized design in the field and inside the pots. This research has two stages and each stage consists of several phases. The results showed that in Fraxinus rotundifolia Mill and Morus alba species, the fastest time to reach the MAD point respectively was 4 days (from 6 to 9 July), and 4 days (from 6 to 9 July, 10 to 13 July and 29 July to 1 August) in the greenhouse, and the fastest time to reach the MAD point respectively was 7 days (from 9 to 15 July and 9 to 15 August) and 9 days (from 12 to 20 June, 1 to 9 July and 2 to 10 September). The highest moisture consumption of Fraxinus rotundifolia Mill saplings used in the greenhouse and during different months on 11 to 12 July is equal to 19.3% by volumetric water content; 15.6% weight water content or 38.6 mm while the highest moisture consumption is used for Morus alba saplings in the greenhouse and during different months on July 6 to 7, equal to 12.8% by volumetric water content. The weight of water content was 9.83% or 32 mm. The highest moisture consumption used by Fraxinus rotundifolia Mill saplings in the field and during different months on July 1 to 2 was equal to 6.2% by volumetric water content or 4.3% by weight water content while the highest moisture consumption used by male Morus alba saplings in the field and during different months on 18 to 19 August was equal to 3.75% by volumetric water content or 2.7% by weight water content. Generally, the results of this study showed that Fraxinus rotundifolia Mill and Morus alba are classified according to the intensity of water requirement and irrigation frequency from high to low in the field and greenhouse.