كشف موانع رفتار حفاظت آب كشاورزي و عوامل مرتبط با استفاده از نظريۀ داده‌بنيان (مورد مطالعه دشت نيشابور استان خراسان رضوي)

هدف كلي پژوهش حاضر، كشف موانع رفتار حفاظت آب كشاورزي و عوامل مرتبط با استفاده از روش نظريۀ داده بنيان بود. مشاركت كنندگان كشاورزان پيشرو دشت نيشابور بودند كه از طريق روش نمونه گيري هدفمند (30 نفر) انتخاب شدند. براي جمع آوري داده ها از مشاهده، مصاحبه نيمه ساختاريافته، يادداشت هاي عرصه و بررسي اسناد و مدارك استفاده شد. داده هاي گردآوري‌شده در قالب 74 مفهوم و 22 مقوله كدگذاري و تحليل شدند. در مرحله كدگذاري محوري، مدل پارادايمي با لحاظ كردن عدم رفتار حفاظت آب (پديده اصلي)، باورها و عادات غلط، تقديرگرايي و عدم درك و مسئوليت پذيري نسبت به كمبود آب به عنوان شرايط علي اين پديده؛ پراكندگي زمين هاي زراعي، محدوديت هاي مالي-اقتصادي، برنامه ريزي و مديريت ضعيف دولت، نبود مشاركت و توافق جمعي، عدم فرهنگ سازي و آموزش و عدم اعتماد به كارشناسان و مسئولين دولتي از بسترهاي اصلي اين پديده و عدم خودباوري كشاورزان، برنامه هاي حمايتي ضعيف دولت، نبود ارتباطات لازم بين كارشناسان و كشاورزان، و عدم تأمين معاش و منافع كشاورزان از جمله شرايط مداخله گر بودند. توسعه ي زيرساخت هاي آبياري، ايجاد امنيت شغلي، تغيير الگوي كشت، ارائه برنامه هاي آموزشي و حمايت هاي مالي دولت به عنوان راهبردهاي اين پديده شناسايي شدند. پيامدهاي اين پديده مهاجرت از روستاها به شهرها و نهادينه نشدن رفتار حفاظت آب در ميان كشاورزان بود. نتايج اين پژوهش مي تواند سازوكار و استراتژي هايي را در جهت رفع اين موانع و انجام هرچه بيشتر رفتار حفاظت آب ارائه دهد.