بررسي و نقد كتاب ملامح الأدب في العصرالعبّاسي الأوّل

نگارش كتاب درسي و آموزشي از يك سو به دانش، تخصص و تجربۀ نويسنده و از سوي ديگر نيازمند رعايت معيارهايي است كه چنين كتابي بايد داشته باشد. بنابراين كتابي كه با هدف ويژۀ آموزش در دانشگاه تدوين مي‌شود بايد به محك نقد درآيد تا قصد و هدف نويسنده ارزيابي شود. اين مقاله درپي آن است تا كتاب ملامح الأدب في العصر العبّاسي الأول نوشتۀ عبدالهادي عبدالله عطيه را از نظر ساختار و شكل ظاهر و محتوا، بر اساس ديدگاه و معيارهايي كه ناقدان حوزۀ نقد كتاب ارائه كرده اند، مطالعه و ارزيابي كند. نويسندۀ كتاب در بخش مقدمه اشاره مي كند كه اين كتاب را براي دانشجويان و پژوهشگران نوشته و تلاش داشته است در تلفيق تاريخ ادبيات با متون شعري خواننده را به فهمي از اين دوره رهنمون سازد. مهم ترين نتايج به دست آمده از اين تحقيق اشاره دارد كه اين كتاب در شاخصه‌هاي شكلي دچار كاستي است ازجمله: صفحه آرايي نامناسب، عدم تفاوت فونت متن اصلي و ابيات شعري، باب بندي نامناسب و عدم تناسب در حجم آن‌ها و... . در شاخصه‌هاي محتوايي نيز نقص‌هاي جدي وجود دارد ازجمله: مشخص نبودن هدف، عدم تناسب بين عنوان و محتوا، فقدان روش و ... . در يك كلام مي توان گفت كه اين كتاب معيارهاي لازم را به منزلۀ يك كتاب دانشگاهي براي مقطع كارشناسي ندارد، اما براي مقطع كارشناسي ارشد و دكتري مي تواند به عنوان يك كتاب جنبي در درس تاريخ ادبيات عصر عباسي اول به دانشجويان معرفي شود.