تحليل ساختاري شعر جاهلي از ديدگاه كمال ابوديب

رويكرد ساختارگرايي در مطالعات ادبي ازجمله رويكردهايي است كه در طول يك قرن اخير به‌شدت مورد توجه صاحبنظران و ناقدان قرار گرفته و سعي شده است بسياري از آثار ادبي بر اين اساس تحليل و بررسي شود.  كتاب الرؤي المقنعه‌؛ نحو منهج بنيوي في دراسه‌ الشعر الجاهلي يكي از آثار ارزندۀ ناقد برجستۀ معاصر عرب، كمال ابوديب است. او تلاش كرده در اين كتاب، با الهام از رويكردهاي مطرح نقد ادبي در غرب و با محوريت ساختارگرايي، با شيوه اي جديد به تحليل و بررسي شعر جاهلي بپردازد و با انتقاد از ديدگاه هاي سنتي و كليشه اي دربارۀ شعر جاهلي، طرحي نو دراندازد. در اين مقاله تلاش كرده ايم با رويكرد توصيفي ـ تحليلي و انتقادي به نقد و بررسي اين اثر بپردازيم. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه رويكرد حاكم بر اين كتاب چندان هم ساختارگرايانه نيست و بيشتر پساساختارگرايانه است. علي رغم تحليل هاي ارزنده و نكته سنجي هاي موشكافانه دربارۀ رمزها و پيام هاي نهفته در شعر جاهلي، استفاده از رويكردهاي مختلف در تحليل، حجم زياد صفحات كتاب، توضيحات مفصل نويسنده، استفاده از جدول ها و نمودارهاي پيچيده و به كارگيري علائم اختصاري كه برخي ابداعي خود اوست، كتاب را تا حد زيادي كسل كننده و فهم مطالب آن را دشوار ساخته است. البته اين نقص ها از ارزش علمي و پژوهشي كتاب نمي كاهد و بايد آن را جزو تلاش هاي ارزنده در راستاي تحليل شعر كهن عربي بر مبناي رويكردهاي نوين نقد ادبي دانست.