مطالعه تطبيقي حق مشاركت كودكان در دعواي حضانت با تاكيد بر كنوانسيون حقوق كودك

تحولات علوم انساني در چند دهه اخير منجر به تغيير نگرش نسبت به كودكان و تصويب كنوانسيون حقوق كودك (1989) گرديد. محققان با الهام از ماده 12 كنوانسيون حقوق كودك به منظور كاهش آثار منفي طلاق بر كودكان، خواهان مشاركت هر چه بيشتر آنان در مراحل دادرسي خانواده شدند. مقاله حاضر با روش توصيفي – تحليلي و با بهره گيري از روش تحليل محتوا آراي محاكم ايران، اصول مشترك حاكم بر دادگاه‌هاي خانواده در خصوص اعطاي حضانت را استخراج و ظرفيت‌‌ هاي قانوني حق شنيده شدن صداي كودكان درمحاكم خانواده ايران را تحليل مي نمايد. يافته‌ها نشان مي‌دهد در زمينه شنيده شدن صداي كودكان و مشاركت دادن آنها در دادرسي خانواده، سه رويكرد حق محور (موافقان)، مصلحت محور (مخالفان) و تلفيقي وجود دارد. رويكرد حق محور، با استناد به حقوق بنياديني نظير برابري، كرامت انساني و.. بر ضرورت مشاركت كودكان در فرايند دادرسي تاكيد دارد. رويكرد مصلحت محور، ورود به مهلكه جدال والدين در حين طلاق را به مصلحت كودكان ندانسته و آسيب زا ميداند. اما رويكرد سوم با اولويت سلامت كودك، حق شنيده شدن او را ضروري مي‌داند. پژوهش حاضر نشان مي‌دهد به دليل عدم وجود نهاد منسجم در اين حوزه، رويه قضايي ايران دچار تشتت بوده و در اكثر پرونده هاي مورد رسيدگي، نظر كودكان در تصميم گيري ها‌ي حوزه حضانت گرفته نمي‌شود.