تحليلي بر رضايتمندي ساكنان نواحي روستايي شهرستان آق‌قلا از عملكرد دهياري‌ها

دهياري مهم‌ترين و جديدترين نهادي است كه در عرصۀ مديريت روستايي ايران شكل گرفته و مديريت اين نهاد بر عهدۀ شخصي به نام دهيار است. اين نهاد عمومي غيردولتي به منظور ادارۀ امور روستا به صورت خودكفا و با شخصيت حقوقي مستقل در هر روستا تأسيس گرديده است. دهياري به‌عنوان اهرم اجرايي دولت نقش مهمي در اجرا، نظارت و سازماندهي برنامه‌هاي توسعه در راستاي دستيابي به سطحي مطلوب از توسعۀ پايدار روستايي دارد. اين پژوهش با هدف تحليلي بر رضايتمندي خانوارهاي ساكن روستاهاي شهرستان آق‌قلا از عملكرد دهياري‌ها صورت گرفته است. پژوهش از نوع كاربردي و روش‌ آن توصيفي - تحليلي و مبتني بر پيمايش است و جامعۀ آماري آن را خانوارهاي ساكن در ۸ روستاي شهرستان آق‌قلا تشكيل مي‌دهد كه 346 خانوار به‌عنوان حجم نمونه با فرمول كوكران تعيين گرديد. به منظور ارزيابي عملكرد دهياران در توسعۀ پايدار روستايي از 51 شاخص در ابعاد اقتصادي، اجتماعي، كالبدي و زيست‌محيطي منطبق بر 48 بند وظيفه محوله به دهيار در قالب طيف ليكرت استفاده شد. ابزار جمع‌آوري داده‌ها مبتني بر پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته كه روايي محتوايي آن توسط اساتيد و متخصصان تأييد و پايايي آن با ضريب آلفاي كرونباخ برابر 84 درصد به دست آمده است. به منظور تجزيه و تحليل داده‌ها از تحليل همبستگي كاي اسكوئر و مقايسه ميانگين فريدمن و كروسكال‌واليس در محيط نرم‌افزاري SPSS و براي تهيه نقشه از نرم‌افزار ArcGis استفاده شده است. نتايج حاصل از تحليل همبستگي در مؤلفه‌هاي مورد بررسي نشان مي‌دهد كه رابطۀ معنادار تا سطح اطمينان 99 درصدي بين سطح تحصيلات با متغيرهاي اجتماعي، اقتصادي، زيست‌محيطي و كالبدي وجود دارد؛ همچنين نتايج آزمون كروسكال‌واليس نشان‌دهندۀ تفاوت معنادار 99 درصدي سطح رضايت روستاييان در هشت روستاي مورد مطالعه از عملكرد دهياري‌ها در زمينه‌هاي مختلف است. بر اساس نتايج حاصل از پژوهش، مهم‌ترين مشكل دهياري‌ها كمبود منابع مالي براي توسعۀ روستا بوده و ميزان رضايت از عملكرد دهياري‌ها در ابعاد مورد بررسي در روستاهاي پرجمعيت‌تر به خاطر قدرت مطالبه‌گري ساكنان، بسيار بيشتر از روستاهاي كم‌جمعيت بوده است. از اينرو تشويق و ترغيب دهياري‌ها در اجرايي كردن طرح‌هاي درآمدزا با ارائه طرح‌هاي فرادستي در راستاي منابع پايدار درآمدي امري ضروري و اجتناب‌ناپذير است.