تبيين فرايند پايش توازن اقتصادي در مدل نوسازي متوازن بافت‌هاي فرسوده‌ي شهري با استفاده از روش سيستم دايناميك. نمونه موردي: بافت فرسوده مركزي شهر زنجان

امروزه در مسائل شهري همچون نوسازي بافت‌هاي فرسوده ضرورت بهره‌برداري از تجارب گذشته با استفاده از مدل‌ها، به ويژه مدلي مفهومي كه از نظريه اي بومي استفاده كرده و با شرايط زمينه‌اي كشور ما سازگاري داشته باشد، ضروريست؛ لذا اين پژوهش چارچوب خود را بر مبناي فرايندي نوين در اين زمينه قرار داده است. در اين مقاله ابتدا نظريه نوسازي متوازن بافت‌هاي فرسودۀ شهري تبيين گشته و از آن در نمونۀ موردي (بافت فرسودۀ مركزي شهر زنجان) استفاده مي‌شود. نتايج حاصل‌شده از گام نخست، براي استفاده در مدلسازي دايناميكي سيستم بافت فرسوده مورد استفاده قرار مي‌گيرد. متغيرهاي پژوهش كه براي استفاده در مدلسازي استفاده مي‌شوند، شامل تعداد فراوان شاخص‌ها، مؤلفه‌ها و عناصر اقتصادي بافت فرسودۀ شهري هستند كه از منابع معتبر نظري و مطالعات ميداني و پرسش نامه و نيز استفاده از نظر نخبگان به روش دلفي، به‌دست مي‌آيند و در نهايت با استفاده از روش تحليل عاملي، به شاخص‌هاي مهم و تأثيرگذار كاهش مي‌يابند. اين پژوهش از حيث هدف، كاربردي و از حيث روش، پيمايشي محسوب مي شود. جامعه آماري اين پژوهش 375 نفر بود كه به صورت نمونه‌‌گيري تصادفي انتخاب شدند و معيار انتخاب نمونه در اين پژوهش، خانوارهاي ساكن و كاربران بافت بود و براي تكميل پرسش نامه از آزمون آلفاي كرونباخ استفاده گرديد، در نتيجه آن ضريب به‌دست آمده برابر 0.782 است كه نشان از پايايي پرسش نامه است. نتايج اين پژوهش، نشان مي‌دهد كه بافت فرسودۀ مركزي زنجان، در بُعد اقتصادي، از توازن خارج گشته و اولويت‌هاي اقدام براي به توازن رسانيدن بافت را مشخص مي‌نمايد. خروجي مدل سيستم دايناميك نرم‌افزار و نسيم نيز از اين‌رو به نامتوازن بودن سيستم بافت فرسوده در آينده حكايت دارد؛ همچنين مدل‌هاي سيستم دايناميك، صحت نتايج نظريه متوازن را تأييد مي‌كند.