بررسي تفاوت ديدگاه كارشناسان و جوامع محلي پيرامون بهره‌برداري از محصولات فرعي مراتع (مطالعه موردي: مراتع آزادشهر و گنبد)

در زمينه بهره‌برداري و مديريت استفاده از منابع طبيعي مي توان دو گروه بهره‌برداران و دستگاه هاي مرتبط و متولي منابع طبيعي را از يكديگر تفكيك نمود. بديهي است كه هر كدام از اين دو گروه اجتماعي، بسته به منافع و وظايف خود، ديدگاه، نظرات و برداشت خاصي از اين منابع و طرح‌هاي تدوين شده در جهت مديريت اين منابع دارند. يافتن نقاط افتراق نظرات گروه هاي مختلف پاسخگو در تصميم گيري و برنامه ريزي مي تواند مؤثر باشد. در اين تحقيق ديدگاه دو گروه بهره برداران و كارشناسان اجرا، مديران و تسهيل‌گران در مراتع آزادشهر و گنبد استان گلستان در مورد دلايل پذيرش اندك طرح‌هاي چندمنظوره بررسي شده است. داده هاي لازم از طريق پرسشنامه و مصاحبه باز (مركب از 6 شاخص و 90 گويه) با اعضاي هر يك از دو گروه مذكور به‌دست آمده است. نتايج پرسشنامه ها و مصاحبه هاي انجام شده با استفاده از تحليل تشخيصي در محيط نرم افزار آماري STATISTICA تجزيه و تحليل شد. بررسي ديدگاه گروه هاي ذي نفع نشان مي دهد بهره برداران اختلاف ديدگاهي در حدود 50.12 درصد را با گروه كارشناسان بخش هاي اجرايي و مديران دارند كه عمده آنها بر سر مسائل نهادي سياستي، اجتماعي و اقتصادي است. كمترين اختلاف نظر در مسائل زيست‌محيطي از جمله كمبود آب (12.06 درصد) و شاخص هاي انساني از جمله سواد و بعد خانوار (12.14 درصد) و بيشترين اختلاف بر سر مسائل نهادي سياستي از جمله خدمات‌دهي نامناسب دولت، عدم تعامل و ارتباط كافي مسئولان با افراد بهره‌بردار و محلي، نبود عوامل پيشران و غيره (65.32 درصد) است. با توجه به نتايج به‌دست آمده توصيه مي شود كلاس هاي آموزشي توجيهي حسب نياز بهره‌برداران برگزار شود و سازوكار اجرايي شدن طرح‌هاي چندمنظوره توسط تسهيل‌گران به بهره‌برداران آموزش داده شده و مسير اجراي طرح تسهيل شود.