تاثير فاصله از آبراهه بر تنوع‌‌ گونه‌‌اي و گرو‌‌ه‌‌هاي عملكردي ‌‌گياهي در مراتع ‌‌كوهستاني عنبران چاي، اردبيل

جوامع‌‌ گياهي حاشيه آبراهه‌‌ها در مناطق نيمه‌‌‌خشك كوهستاني، نقش حياتي در فرآيندهاي ‌‌اكولوژيكي و خدمات اكوسيستم‌‌ها دارند. در اين پژوهش، تغييرات تنوع و تركيب‌‌ گياهي در فواصل مختلف از آبراهه و دامنه‌‌هاي آن، مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور، 15 زيرحوزه با تنوعي از مساحت و طول آبراهه، در دو جهت‌‌ شمالي و جنوبي، در مراتع كوهستاني عنبران چاي اردبيل، انتخاب شد. با استقرار 20 پلات يك متر مربعي در هر زيرحوزه، اقدام به آماربرداري از پوشش گياهي در فواصل مختلف از آبراهه (25-0، 50-25 و 75-50 متر)، در فصل رويش سال 1396 شد. با گروه‌‌بندي گونه‌‌ها در قالب گروه‌‌هاي علمكردي و محاسبه تنوع گونه‌‌اي، مقايسه آماري پارامترها توسط آزمون تي تست و تجزيه واريانس يك‌‌‌‌‌طرفه، انجام شد. نتايج نشان داد؛ فاصله دوم (50 -25 متر) نسبت به فواصل اول (25-0 متر) و سوم (75-50 متر) از آبراهه، داراي تنوع بالايي مي‌‌باشد كه بر نظريه حداكثر تنوع گونه‌‌اي در شرايط آشوب متوسط محيطي، دلالت دارد. در اين ارتباط براي فواصل اول تا سوم، مقدار شاخص‌ تنوع‌‌ گونه‌‌اي شانون وينر، 1.38، 1.40 و 1.39 بدست آمد. دامنه‌‌هاي ‌‌شمالي به‌‌‌دليل برخورداري از رطوبت بالا، داراي تنوع بيشتري (1.45) نسبت به دامنه‌‌هاي جنوبي (1.30) هستند. نتايج نشان داد اگر هدف از مديريت‌ ‌مرتع، تعيين اولويت فواصل مختلف از آبراهه براي انجام عمليات ‌‌بيولوژيك همزمان با عمليات ‌‌مكانيكي آبخيزداري باشد، بايد احياء بستر آبراهه و فاصله اول از آبراهه و همچنين فاصله سوم از آبراهه يعني فاصله منتهي به خط‌الراس، در اولويت قرار گيرد. زيرا تنوع‌‌ گونه‌‌اي در اين فواصل، از مطلوبيت كمتري نسبت به فاصله دوم از آبراهه، برخوردار است. بر همين اساس، استفاده از گونه‌‌هاي علفي و به‌طوركلي، فورب‌‌هاي چندساله، توصيه مي‌‌گردد.