بررسي عوامل ادافيكي و ارتفاع بر تغييرات تركيبات شيميايي گونه گل اروانه زيبا (Hymenocrater elegans) (مطالعه موردي: مراتع بلده نورمازندران)

تحقيق حاضر با هدف بررسي نقش عوامل محيطي (ارتفاع و خاك) بر مقادير كمي و كيفي اسانس حاصل از اندام‌هاي هوايي گونه گل اروانه زيبا در رويشگاه طبيعي آن واقع در منطقه بلده نور (استان مازندران) انجام شد. براي اين منظور، اندام‌هاي هوايي گياه در مرحله گلدهي جمع‌آوري و پس از خشك شدن در دماي محيط آزمايشگاه، اسانس‌گيري به روش Hydrodistilation انجام گرفت. تجزيه و شناسايي تركيبات اسانس با استفاده از دستگاه‌هاي گاز كروماتوگرافي (GC) و گاز كروماتوگراف متصل به طيف سنج جرمي (GC/MS) انجام گرفت. جهت تعيين ويژگي‌هاي خاك و ارتباط آن با كميت و كيفيت اسانس گل اروانه زيبا، نمونه‌ها در سه پلات در امتداد سه ترانسكت در هر طبقه ارتفاعي از عمق 30 سانتي‌متري برداشت شد و پارامترهاي كربن‌آلي، ازت، فسفر، پتاسيم، كلسيم، منيزيم، آهن، منگنز، روي، مس اندازه‌گيري شدند. براساس نتايج به دست آمده 43 تركيب در اسانس گل اروانه زيبا در سه ارتفاع بلده شناسايي شد. بيشترين تركيبات در ارتفاع 1000-800 متر Labda، Methanonaphthalene، Butenamide و Tetramethyl tricycle، با بافت خاك سيلتي در ارتفاع 1700-1500 متر، Heptadecanamine، Acetaldehyde Ethanal، Ethylamine، Isopropylidene3methyle با بافت خاك سيلتي و ارتفاع 2200-2000 متر Pyridinepropanoic acid ,alpha، Ethylene oxid، Oxirane Epoxyethane، Cyclopropane,1bromo با بافت خاك سيلتيلومي بودند. همچنين، نتايج نشان داد كه بين درصد اسانس و اختلاف ارتفاع از سطح دريا يك رابطه خطي منفي معني‌دار وجود دارد به اين معني كه با افزايش ارتفاع، درصد اسانس كاهش مي‌يابد. درخصوص ارتباط خصوصيات خاك با ميزان اسانس گل اروانه زيبا، نتايج اين پژوهش همبستگي متفاوتي بين پارامترهاي خاك و تركيبات اسانس نشان داد.