بررسي فيتوشيميايي و فيزيولوژيكي اسانس و عصاره گياه دارويي .Satureja sahendica Bornm به تنش كم‌آبي

به منظور بررسي اثر تنش خشكي بر خصوصيات فيزيولوژيك، كميت وكيفيت مواد موثره اسانس مرزه سهندي، آزمايشي در شرايط گلخانه در قالب بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1398 انجام شد. سطوح مختلف تنش خشكي شامل شرايط 100 درصد ظرفيت مزرعه اي (شاهد 100درصد)، تخليه40 و70 درصد ظرفيت مزرعه اي بود. پس از اسانس‌گيري با استفاده از روش تقطير با آب، اسانس‌ها با استفاده از دستگاه GC-MS مورد تجزيه قرار گرفت. پس از تهيه عصاره متانولي، محتواي فنل كل بـا روش فولينسيوكالتيو سنجيده شد. نتايج نشان داد تنش كم آبي در هر دو سطح (40 و 70 درصد تخليه رطوبتي) به ترتيب باعث كاهش معني دار 74.73 و 78.83 درصدي وزن خشك در مقايسه با تيمار شاهد شد اما تفاوت معني داري بين دو سطح تنش مشاهده نشد. تنش كم آبي با 40 و 70 درصد تخليه رطوبتي به ترتيب منجر به كاهش 18.49 و 30.87 درصدي محتواي كلروفيل كل، 13.84 و 25.35 درصدي محتوي آب نسبي برگ در مرزه سهندي شد. محتواي هيدروژن پراكسيد، مالون دي آلدهيد و پرولين تحت تاثير شرايط تنش كم آبي افزايش قابل توجهي پيدا كرد. محتواي فنل كل 25.78 و 48.44 درصد به ترتيب در شرايط تنش كم آبي 40 و 70 درصد تخليه رطوبتي افزايش يافت. مهم ترين تركيب اسانس گياه مرزه سهندي در همه تيمارها شامل تيمول، پي سيمن و گاما-ترپينن بود كه تنش كم آبي ميزان اين تركيب هاي اسانس را تحت تاثير قرار داد و افزايش معني دار 11.47 و 30.65 درصدي در محتواي تيمول به‌ترتيب در شرايط تنش كم آبي 40 و 70 درصد تخليه رطوبتي مشاهده شد. بر اساس نتايج بدست آمده مشخص شد كه اعمال تنش كم آبي مي‌تواند ويژگي هاي فيزيولوژيك، كميت و كيفيت اسانس مرزه سهندي را نيز افزايش دهد.