بررسي فيتوشيميايي اسانس در اكسشن‌هاي مختلف گياه دارويي Thymus daenensis Celak.كاشته شده در اراضي مختلف كم ارتفاع در استان گلستان

ارزيابي و مقايسه تغييرات فيتوشيميايي گونه‌هاي دارويي در رويشگاه هاي مختلف به منظور شناسايي،  اهلي سازي و انتخاب كموتايپ برتر در هر رويشگاه ضروري است. گياه  آويشن (Thymus daenensis Celak.)از گونه‌هاي دارويي ارزشمند متعلق به تيره نعناباكاربرد هاي متعدد دارويي، بهداشتي و آرايشي مي باشد، بنابراين شناخت تغييرات فيتوشيميايي در اكسشن هاي مختلف آن از اهميت ويژه در بهبود و اهلي سازي كموتايپ هاي مختلف آن دارد. اكسشن هاي گونه آويشن دناييThymus daenensis Celak.) در مزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گلستان در گرگان كاشته و در طي دو سال 1389 و 1390 مطالعه شدند. بدين منظور سرشاخه گلدار گياه در زمان 50 درصد گلدهي از رويشگاه هاي مختلف برداشت، در سايه خشك و آسياب شدند. استخراج اسانس از تمامي اكسشن ها به روش تقطير با آب انجام گرفت و با استفاده از دستگاه هاي گاز كروماتوگرافي متصل به طيف سنجي جرمي GC/MS آناليز و مهمترين تركيب هاي شيميايي آنها شناسايي و مقايسه شدند. نتايج نشان داد درصد اسانس اين اكسشن ها در دامنه 0.22 تا 3.6 درصد بود كه بالاترين ميزان آن در اكسشن60 با منشا استان مركزي1 (3.6 درصد) اندازه گيري شد. در اين مطالعه، چندين كموتايپ مهم با بيشترين ميزان:  لينالول، پارا سيمن، تيمول، كارواكرول و 1،8 سينئول شناسايي شدند. بالاترين ميزان درصد تركيب هاي : تيمول (72 درصد) و كارواكرول (43.9 درصد) به ترتيب مربوط به اكسشن 60 با منشا استان مركزي1 و اكسشن 49 با منشا استان اصفهان2 بودند. يافته‌ها حاكي از آن است كه درصد اسانس و ميزان تيمول و كارواكرول آويشن دنايي متاثر از تغييرات رويشگاهي بوده بنابراين تعيين مناسبترين رويشگاه به منظور دستيابي به كموتايپ برتر و بهبود يافته الزامي بنظر مي رسد و  براي توليد بيشتر تيمول و كارواكرول اين دو اكسشن را مي توان توصيه نمود.