تاثير رديه نويسي اصحاب امامان شيعه(ع) در علوم اسلامي متقدم در سده اول هجري

The effects of writing denial and rejection treaties from shite disciples on motazeleh in propagating islamic sciences

معتزله، يكي از فرقه هاي كلامي پديد آمده در تاريخ اسلام است. اين فرقه درآغاز سده دوم هجري در بصره پا به عرصه وجود گذاشت. واصل بن عطا، بنيان گذار اين فرقه شناخته مي شود. اختلافات معتزله و امامان شيعه (ع) ، حول محورهاي توحيد، عدل، وعد و وعيد، امر به معروف و نهي از منكر و منزله بين منزلتين و ديگر مباحث اعتقادي مي باشد. روش معتزله بر پايه حجيت افراطي عقل ،استوار بود و به استدلال و ادله افراطي عقلي، اتكا داشت. معتزله، در صورتي كه آيه و روايتي را بر خلاف عقل تشخيص مي داد، آن را تاويل و به نفع عقايد خود از آن استفاده مي نمودند. گرچه شيعه، در پاره اي از مسائل با معتزله به نوع سازگارانه هماهنگي پيدا مي كرد؛اما به دليل اختلافات عميق فكري، اين سازگاري به سوي رديه نويسي هم، پيش مي رفت. چنان كه اصحاب امامان شيعه (ع) اقدام به نوشتن رديه هايي بر معتزله كردند تا بدين شكل سلامت فكري و فرهنگي جامعه اسلامي را حفظ نمايند. در اين پژوهش به اين سوال پاسخ گوييم: كه رديه نويسي اصحاب امامان شيعه (ع) چه تاثيري بر گسترش علوم اسلامي داشته است؟

Motazeleh is one of the eloquent sects appeared through the history of Islam at the beginning of 2nd century A.H. in Basra. Its founder was Vasel Ibn Ata. There are many differences between Motazeleh and Shiiism, most of them are about unity, justice, giving and doing promises, obeying good deeds and rejecting bad, the status between various situations, and some other issues. Methodology of Motazeleh is based on “extreme wisdom reasoning” and they believed in extravagant and very high wisdom extremism. If a dilemma or a question was against wisdom, Motazeleh would change it into something acceptable for themselves. Although Shiism harmonized itself somehow with some issues in Motazeleh, but because of deep-rooted differences in their thoughts, this harmonization usually took the shape of denial and rejections. This led to Shiite disciples to write rejection treaties on Motazeleh in order to keep cultural and intellectual principles of the Islamic society safe and secure. In this research we try to answer the question: how and what was the influence of these rejections and denial treaties on the development of Islamic sciences?