سنجش كيفي تركيبات ثانوي اسانس‌ گياه دارويي Mentha piperita L. به روش‌هاي فيزيكي به‌عنوان جايگزين روش GC-MS

اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت اﺳﺎﻧﺲ ﮔﯿﺎه ﻧﻌﻨﺎع ﻓﻠﻔﻠﯽ .Mentha piperita L ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻃﯿﻒﺳﻨﺠﯽ راﻣﺎن و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آن ﺑﺎ روش ﮐﺮوﻣﺎﺗﻮﮔﺮاﻓﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻠﻮص اﯾﻦ اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻃﯿﻒﺳﻨﺠﯽ FTIR و آﻧﺎﻟﯿﺰ اﻧﮑﺴﺎرﺳﻨﺠﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘﺪا ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻫﻮاﯾﯽ ﮔﻠﺪار ﮔﯿﺎه از ﻣﺰارع ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﯿﻦ ﮐﺎﺷﺎن در ﺳـﺎل 1398 ﺟﻤـﻊ آوري ﮔﺮدﯾـﺪ، اﺳﺘﺨﺮاج اﺳﺎﻧﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﮐﻠﻮﻧﺠﺮ و ﺳﭙﺲ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت آن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﮐﺮوﻣﺎﺗﻮﮔﺮاﻓﯽ ﮔﺎزي ﻣﺘﺼﻞ ﺑـﻪ ﺟـﺮم ﺳـﻨﺞ ﺟﺮﻣـﯽ (GC/MS) ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮔﺮدﯾﺪ. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺳﺮﯾﻊ و ﮐﻢﻫﺰﯾﻨﻪ ﻃﯿﻒﺳﻨﺠﯽ راﻣﺎن ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳـﻪ دﺳـﺘﮕﺎه ﻃﯿـﻒﺳـﻨﺞ ﻣﺘﻔـﺎوت دو ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﻨﺘﻮن و ﻣﻨﺘﻮل ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻠﻮص اﺳﺎﻧﺲ ﮔﯿﺎه از روش اﻧﮑﺴﺎرﺳﻨﺠﯽ و ﻃﯿﻒﺳﻨﺞ ﻣﺎدون ﻗﺮﻣﺰ (FTIR) اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ، ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي 20، 30، 40، 60، 80 و 90 درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ ﻧﻌﻨﺎع ﻓﻠﻔﻠﯽ ﺑﻪﺻـﻮرت دﺳـﺘﯽ ﺗﻮﺳـﻂ ﺣﻼل ﺳﯿﮑﻠﻮﻫﮕﺰان ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ. ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ و اﺳـﺎﻧﺲ ﺧﺎﻟﺺ(ﻏﻠﻈـﺖ 100 درﺻـﺪ) ﺗﻮﺳـﻂ دﺳـﺘﮕﺎه اﻧﮑﺴﺎرﺳـﻨﺠﯽ و ﻃﯿﻒﺳﻨﺠﯽ ﻣﺎدون ﻗﺮﻣﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻃﯿﻒﺳﻨﺠﯽ ﻣﺎدون ﻗﺮﻣﺰ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﺳﺎﻧﺲ ﻧﻌﻨـﺎع ﻓﻠﻔﻠـﯽ ﺧﺎﻟﺺ و ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي رﻗﯿﻖ ﺷﺪه آن ﻧﯿﺴﺖ و ﻓﻘﻂ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آن از ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺎﻟﯿﺰ اﻧﮑﺴﺎرﺳﻨﺠﯽ، ﻏﻠﻈﺖﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺧـﺎﻟﺺ ﮐـﺎﻣﻼًاز ﻫـﻢ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﺸـﺨﯿﺺ ﺑﻮدﻧـﺪ . ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ آﻧـﺎﻟﯿﺰ اﻧﮑﺴﺎرﺳﻨﺠﯽ و ﻃﯿﻒﺳﻨﺠﯽ راﻣﺎن روﺷﯽﻫﺎي ﺳﺮﯾﻊ و ﮐﻢﻫﺰﯾﻨﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت اﺻﻠﯽ اﺳﺎﻧﺲﻫﺎ و ﺗﻌﯿـﯿﻦ درﺻﺪ ﺧﻠﻮص آنﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.